Dijital para birimini veya blok zinciri teknolojisini biliyorsanız, muhtemelen “fork” terimini duymuş olmalısınız. Türkçede “çatal” ya da “çatallanma” anlamına gelen fork, blok zinciri ve kripto para birimi endüstrisinde yaygın olarak görülen bir durumken çoğu zaman net bir şekilde anlaşılmamaktadır. Peki fork (çatallanma) nedir?
Fork, katılımcıların belirli bir blok zinciri anlaşması üzerindeki çalışma yöntemlerinin tutarsızlığı nedeniyle meydana gelen ve kripto paraların bağlantılı olduğu blockchain ağları üzerinde ayrı kopyalar halinde bölünmesi olayıdır.
Esasen blok zinciri ağında bölünmüşlük olarak tanımlanan bu durum bir başka deyişle çatallanma, yazılımın bir işlemin geçerli olup olmadığına karar vermek için kullandığı blok zinciri protokolündeki bir değişiklik diyebiliriz. Bu durum blok zincirindeki hemen hemen her sapmanın bir çatal olarak kabul edilebileceği anlamına geliyor.
Bu genellikle, işlemlerin geçerliliğini doğrulamak için blok zinciri tarafından kullanılan kuralları değiştirmek isteyen bir grup geliştiriciden kaynaklanırken ayrıca fork, belirli bir kripto para birimi kodunu yükseltmek, geliştirmek veya hataların giderilmesi için temelden değiştirmek için toplu bir kararı ifade eder.
Kripto para birimlerinin bağlı olduğu blockchain ağındaki bu bölünme geçici olabilir, birkaç dakika sürebilir ya da kalıcı hale gelebilir. Birçok farklı nedene bağlı olarak meydana gelen çatallanmalar hard fork ve soft fork olarak oluşum gösterir.
Hard Fork Nedir?
Hard Fork (sert çatallanma), ağ protokolünde daha önce geçersiz olan blokları ve işlemleri geçerli kılarak ve bunun tersini yaparak meydana gelen keskin bölünmelerdir. Daha açık bir dille yazılım geliştiricileri, kripto para birimine sistem genelinde büyük bir yükseltme başlattığında, eski sürümü artık kullanılamaz hale getirerek bir sert çatallanma oluşumuna neden olmaktadır.
Topluluğun yeterince büyük bir yüzdesi eski kuralları kullanmaya devam etmek istediğine karar verirse zincir bölünecek ve iki ayrı para birimi oluşacaktır.
Burada eski yazılımı çalıştıran düğümler, yeni işlemleri geçersiz olarak görecektir. Bu, yeni “geçerli” zincirler çıkarmak için güncellemeleri gerekeceği anlamına gelir. Bu, blok boyutu ve madencilik algoritması gibi kripto para biriminin çekirdek blok zinciri protokolünde temel bir değişikliktir.
Hard fork, protokole yeni bir kural eklendiğinde ortaya çıkar ve bu kuralın mevcut blok zinciri sürümünden kalıcı olarak ayrılması gerekir.
Soft Fork Nedir?
Soft Fork (yumuşak çatallanma), geriye uyumlu bir sistem yükseltmesidir ve eski sürümle hala uyumludur. Bunlar küçük yükseltmeler veya ayarlamalar veya protokole yeni “kurallar” getirilmesi olabilir ve kripto para birimleri hala her zamanki gibi işlemleri gerçekleştirebilir. Tüm bunlar yumuşak çatallanma olarak adlandırılmaktadır.
Soft fork gerçekleştiğinde, eski düğümler (kripto para biriminin ağına bağlanan bilgisayarlar) yeni işlemleri geçerli olarak kabul etmeye devam edecektir. Ancak, çıkarılan tüm bloklar güncellenen düğümler tarafından geçersiz sayılacaktır.
Burada blok zincirindeki önceki tüm bloklarla geriye dönük olarak uyumludur. Bu, ağdaki mevcut düğümlerin yeni anlaşmaları yükseltmesine veya kabul etmesine gerek olmadığı ve yeni işlemlerin geçerli olduğu anlamına gelir. Soft fork blok zincirini de bölebilse de, bunun olma olasılığı çok daha düşüktür.
Soft fork başarılı olmak için, ağın hash gücünün çoğunluğunu gerektirir. Aksi takdirde, en küçük zincir olma ve ağdan öksüz kalma, esasen bir “hard fork” olma riskiyle karşı karşıya kalırlar.
Hard Fork ve Soft Fork Arasındaki Fark Nedir?
Hard fork ve soft fork temelde aynıdır, yani kripto para platformunun mevcut kodu değiştiğinde, yeni bir versiyon oluşturulduğunda eski versiyon ağda kalır.
Soft fork ile, bir kullanıcı bir güncellemeyi kabul ettiğinde, yalnızca bir blok zinciri hala geçerlidir. Bununla birlikte, hard fork aracılığıyla eski ve yeni blok zincirleri bir arada var olur, bu da yazılımın yeni kurallara göre çalışması için güncellenmesi gerektiği anlamına gelir. İki çatal bölünmeler üretecek, ancak bir sert çatal iki blok zinciri üretecek ve bir yumuşak çatal bir blok zinciri üretecek;
Hard fork ve soft fork arasındaki güvenlik farkı göz önüne alındığında, soft fork bu işi yapabilecek gibi görünse de hemen hemen tüm kullanıcılar ve geliştiriciler hard fork kullanımına ihtiyaç duyar. Blok zincirindeki blokların kapsamlı bir şekilde incelenmesi, büyük bir bilgi işlem gücü gerektirir, ancak bir hard fork’tan kazanılan gizlilik, soft fork kullanmaktan daha anlamlıdır.
Fork Nasıl Çalışır?
Çatallar, blok zincirinin yazılım protokolünde değişiklik yaparak çalışır. Bir blok zincirindeki çatallanma yalnızca Bitcoin’de değil , herhangi bir kripto teknolojisi platformunda meydana gelebilir . Bunun nedeni, blok zincirleri ve kripto para biriminin, hangi kripto platformunda olursa olsun temelde aynı şekilde çalışmasıdır.
- Geçici çatallar blok zinciri dünyasında yaygındır
- İki madenci neredeyse aynı anda yeni bloklar kazdığında geçici bir çatal oluşur.
- Yeni blokların madenciliği büyük miktarda hesaplama gerektirdiğinden, bilge madenciler en uzun zinciri benimser ve herkes yakında ortak bir ana zincir bulacaktır.
Fork Ne Zaman Oluşur?
Çatallar, kullanıcı tabanı veya geliştiriciler, bir kripto para birimiyle ilgili temel bir şeyin değişmesi gerektiğine karar verdiğinde ortaya çıkar. Bu, Ethereum’da olduğu gibi büyük bir hack’ten veya Bitcoin ve Bitcoin Cash’de gördüğümüz gibi topluluk içindeki temel bir anlaşmazlıktan kaynaklanabilir.
Fork Ne Etki Yaratır?
Kripto para biriminde fork (çatallanma) önemli bir uygulamadır. Çatallanma, blok zincirindeki sistem arızalarını veya hataları çözebilir, böylece kripto para biriminin kararlılığını ve verimliliğini artırabilir. Bitcoin ve Ethereum’dan çatallanan yüzlerce altcoin, Bitcoin ve Ethereum’un mevcut güvenlik özelliklerinden yararlanmak için bunu yapmıştır.
Bununla birlikte, kripto para birimlerinin sorunsuz çalışması için gerekli olan fork uygulamasında özellikle de sert çatalları yürütmek son derece dağınık ve zaman alıcı bir iştir. Özellikle hard fork kripto para biriminin değerinin istikrarsız olduğu dönemlerde meydana gelmektedir.
Kripto para dünyasında meydana gelen rastgele çatallanmalar, halihazırda doymuş kripto para piyasasına su basan yüzlerce hatta binlerce altcoinin doğuşuna yol açmıştır. Bitcoin içinde bile geliştiriciler arasındaki anlaşmazlıklar nedeniyle yüzlerce çatal bulunurken Mayıs 2021 itibariyle, Bitcoin Cash, Bitcoin Gold, Bitcoin XT ve Bitcoin Diamond dahil olmak üzere 105 Bitcoin hard forku vardır.
