Ana sayfa Gündem Faiz Artırımı Nedir ? Faiz Artırımı Neyi Etkiler ?

Faiz Artırımı Nedir ? Faiz Artırımı Neyi Etkiler ?

62
0
Faiz Artırımı Nedir
Faiz Artırımı Nedir

Faiz kelime anlamı olarak paranın kullanım karşılığında ödenen bedeldir. Biraz daha açacak olursak kiralanan paranın kiralanma bedeline faiz adı verilmektedir. Günümüz konvansiyonel(geleneksel) ekonomi ülkelerinde finansal piyasalarda faiz oldukça önemli yer edinmektedir. Ülkelerin belirlemiş olduğu politika faizi ile makro ekonomik veriler (büyüme, işsizlik, yatırımlar, tasarruf oranları) dengelenmektedir. Faiz artırımı ya da azaltılması günümüzde ekonomiler için oldukça önemli olmasının yanında, gelişmekte olan ekonomiler için kilit nokta halini almıştır. Merkez bankaları belirlemiş oldukları politika faizi ile ülke ekonomik görünümü hakkında oldukça belirleyici bir görev üstlenmektedir. Son zamanlarda ülkemizde de oldukça önemli olan sorulardan olan faiz artırımı nedir, faiz artırımı neyi etkiler ve merkez bankası faiz artırımı ne demektir konularına bu yazımızda yer vereceğiz.

Merkez bankalarının ülkelerin ekonomi yönetimleri için oldukça önemli görev üstlendiğini yukarıda belirtmiştik. Merkez bankaları ülkedeki siyasi iktidarın ekonomik politikaları ile uyumlu olup para politikalarına yön verirler. Ülkemizde son zamanlarda oldukça tartışılan konulardan birisi olan merkez bankası bağımsızlığı konusu da buradan gelmektedir. İktidar sahipleri belirlemiş olduğu ekonomik program ile tüm kurumların ortak hareket etmesini istemektedir. Buna karşılık siyasi iktidar tarafından atanan merkez bankası başkanları zaman zaman para politikası kararlarında görüş ayrılığı yaşadığından siyasi krizlere neden olabilmektedirler.

Merkez bankalarınca belirlenen faiz artırımı nedir ? Merkez bankaları faiz artırımı yaparak piyasadaki para miktarını belirleyerek ülkenin ekonomik görünümüne yön verirler. Faiz artırımını en iyi anlamanın yolu olarak kendinizi merkez bankasının yerine koyarak düşünebilirsiniz. Kendinizi merkez bankası yerine koyun. Etrafınızda paraya ihtiyacı olan şirketler, bankalar ve hane halkı (bireyler) bulunmakta. Siz ise elinizdeki faiz oranı gücünü kullanarak piyasadaki para miktarını, borçlanma oranlarını, döviz kurlarını, yatırımları ve etrafınızdaki insanların zenginleşmesini(büyüme) etkileyebiliyorsunuz.

Elinizde büyük bir güç var fakat bu gücü yanlış kullanırsanız ülkenin ekonomik görünümünü bozabilir, etrafınızdaki insanların fakirleşmesini ya da zenginleşmesini sağlayabilirsiniz. Siz olsanız faiz artırımı yapar mıydınız ? Ya da neye göre faiz artırımı yapardınız ? Şimdi gelin beraber faiz artırımının neden olabileceği olumsuz etkileri nelerdir inceyelim.

Merkez Bankası Neden Faiz Artırımı Yapar ?

Faiz oranları ülkedeki yatırımları ve üretimi belirleyen en önemli faktör olduğunu yukarıda belirtmiştik. Merkez Bankası(Siz) faiz oranlarını artırarak ülkedeki yatırımları, üretimi, tasarrufları ve döviz kurlarını etkileyebileceğini yukarıda söylemiştik. Faiz paraya ihtiyacı olan kişinin başka bir kişiden borç alması durumunda parayı kullanma bedeli olarak karşı tarafa ödediği bedel olduğunu biliyoruz. Peki paraya ihtiyacı olan ülkelerde merkez bankaları neden faiz artırır ? Cevap çok basit paraya ihtiyaç olduğu için 🙂 Faiz artırımı yapmanın herkes olumsuz bir durum olduğunu biliyorsa merkez bankaları neden faiz arttırıp ülkenin ekonomik görünümünü bozmaya çalışsın ?

Faiz artırımının olumsuz etkileri nelerdir ? Bütçe açığı bulunan ülkelerde finansman ihtiyacı bulunduğundan, ilgili yatırımların yapılabilmesi ve üretimin devam edebilmesi için ülke yönetimleri paraya ihtiyaç duyarlar. Bütün ülkelerin borcu bulunmaktadır. Hatta dünyada en büyük borcu olan ülkenin süper güç olan A.B.D nin olduğunu söylesem şaşırabilirsiniz. Her ülkenin gelişmişlik seviyesi, kalkınma düzeyleri ve ekonomik yeterlilikleri farklı olduğundan belirlemiş oldukları faiz oranları da farklıdır. Basit bir örnekle düşünecek olursak Almanya politika faizi ile Türkiye politika faizi aynı değildir. Nedeni ise iki ülkenin içerisinde bulunduğu ekonomik gelişmişlik seviyesi ve siyasi-politik risklerdir. Temelde ise iki ülkenin paraya ihtiyaç duyma seviyesinin farklı oluşudur.

faiz döviz kuru ve enflasyon ilişkisi
faiz döviz kuru ve enflasyon ilişkisi

Ülkedeki faiz oranları artarsa ne olur ? Faiz oranları yatırımların azalmasına, döviz kurlarının düşmesine, kredi ve mevduat faizlerinin yükselmesine, dolaylı yönden işsizliğin artmasına ve üretimin azalmasına neden olmaktadır. Faizlerin %1000 lere ulaştığı 2001 bankacılık krizinde söylenen “paradan para kazanma” cümlesini birçok kişi hatırlayacaktır. İşte faiz oranlarının artması yeni iş kurma fikrinde olan yatırımcıları azaltacağından birçok yatırımcıyı risksiz yatırım aracı olan mevduat faizine yöneltmektedir.

Faiz artırımının zararları nelerdir ? Faiz oranlarının artmasının en büyük etkilerinden birisi de döviz kurlarının düşmesidir. Ülkemizde de son zamanlarda faiz oranlarının artırılması ile döviz kurlarının ve bunun sonucunda enflasyonun dengelenmesi politikası güdülmektedir. Ülkedeki faiz oranları arttırıldığında ülkeye sıcak para girişi(döviz) sağlanır ve yabancı yatırımcı sayısı artar. Bol olan şeyin fiyatı düşük olur mantığından hareketle döviz kurları düşmeye başlar.

Faiz yükselirse ne olur sorusuna verilebilecek cevaplardan birisi de faiz oranlarının artmasının en önemli diğer bir sonucu enflasyonist baskıyı azalmasıdır. Ülkemiz içinde bulunduğu şartlar gereği ithalata bağımlı olmakla beraber ithal girdilerin çoğu yabancı para cinsiyle yapılmaktadır. Ülkedeki döviz kurunun yüksek olması ve yabancı para ile ülkemize giriş yapan mallar ve ürünler döviz kuru arttıkça ithal girdilerin maliyeti artacağından malların ve hizmetlerin fiyat artışları ülke içindeki enflasyonu arttıracaktır.

Önceki makaleBist100 Analizi 22/03/2022
Sonraki makaleFaiz İndirimi Nedir, Merkez Bankası Faizi Düşürürse Ne Olur ?
İstanbul Üniversitesi finans yüksek lisans öğrencisi. Fotoğrafçı ve sinemasever. Uzmanlık alanı: Portföy yönetimi

BİR CEVAP BIRAK

Please enter your comment!
Please enter your name here