Başlık ne kadar çekici dimi. Borsada yatırımcı psikolojisi nasıl olmalı ? Yanlış anlamayın yazı içerisinde kimseye reçete dağıtmıyorum 🙂 Aslında reçete dağıtmaya kalksak bizim borsamız buna gayet uygun. Nasıl mı ? Binlerce lirasını bacanağından gelen tüyo ile bir tek hisseye girip parasını batıran kişi bu yazı için reçetelik olabilir. Whatsapp ya da Telegram gruplarından aldığı hisse senedi önerisiyle zengin olacağını düşünen sevgili genç kardeşimde bu yazı için güzel bir reçete örneği olabilir. Neyse biz işin mizah kısmını geride bırakıp asıl olan yatırımcı psikolojisine odaklanalım. Borsalar kazanan ve kaybedenin olduğu yüksek riskli, milyonlarca kişinin ekrandan gözünü ayıramadığı sermaye piyasalarıdır. Haliyle sermaye piyasalarında yatırımcı olan kişilerde borsa yatırımcısı olarak nitelendirilmektedir. Peki borsada yatırımcı psikolojisi ne demek, yatırımcı psikolojisi neden bu kadar önemli ? Borsada yatırım yaparken psikolojisini sağlam tutan kişilerin gerçekten iyi getiriler elde ettiğini biliyor musunuz ?
Yaklaşık 8-9 yıldır borsalarda işlem yapan birisi olarak borsada yatırımcı psikolojisi benim için en önemli konuların başında gelmektedir. Neden mi ? Bugüne kadar yapmış olduğunuz bütün işlemleri düşünmenizi istiyorum. Kaçında başarılı/başarısız oldunuz ? Elde ettiğiniz karlı işlemler karsız işlemlerin üzerinde mi ? Borsada para kaybeden birçok kişinin zararla bir hisse senedinden çıkıp başka bir hisse senedine geçtiğine birçok kez şahit oldum. Peki sizce sonuç ne ? Yüksek ihtimalle zararla pozisyon kapatmanın vermiş olduğu huzursuzluk ve sinirle yanlış girmemesi gereken bir hisse senedine girip orada da para kaybetmesi durumu. Evet benim en çok karşılaştığım senaryo bu oluyor. Zararla kapatılan bir pozisyon robot olmadığınız için beraberinde yanlış yeni bir pozisyona girme eğiliminizi arttırıyor.
Borsada Yatırımcı Psikolojisi
“XXX hisse senedi %4 oldu tavana gidiyor, dur buradan çıkıp xxx hisse senedine geçeyim” fikri borsada en çok görmüş olduğum yanlışlardan bir ikincisi. Kapattığınız pozisyon hele ki zararda ise yeni almış olduğunuz XXX hisse senedi %4 pozitifken siz aldığınızda düşmeye başladığında muhtemelen karalara bağlıyorsunuz 🙂 İşte yatırımcı psikolojisinin önemini burada anlamalısınız. Borsada işlem yapan hisse senedi yatırımcısı sürekli pozisyon açma güdüsü ile muhtemelen elindeki parayı tabiri caizse heba etmektedir. Neden sürekli işlem açmak zorunda hissediyoruz ? Sürekli kazanma güdüsü farkındaysanız sağlıklı işlemler açmanıza engel olmaktadır. Haliyle bu durum ilerleyen zamanlarda hem psikolojik olarak sizi yorabilir hem de elinizdeki sermayenin azalmasına sebep olabilir.
Borsada kazanmanın psikolojisi olur mu ? Evet olur. Etrafımda yıllardır işlem yapan profesyonel kişilerden de gördüğüm kadarıyla da borsada yatırımcı psikolojisini daima iyi tutmak zorundadır. Aksi taktirde yukarıda örnek verdiğim durumlarla karşılaşması hiçte zor değil. Yazıya başlarken sizlere reçete vermeyeceğim demiştim fakat borsada kazanmanın psikolojisi üzerine ufak anekdotlar paylaşmak istiyorum.
Borsada kazanmanın psikolojisi:
- Kendinizi sürekli işlem açmak zorunda hissetmeyin.
- Herkesin söylediği klasik sözü uygulamaya (piyasa ile zıtlaşmayın) çalışın.
- Kendinizi iyi tanıyın ve yatırım yapacağınız hisse senedinin vadesini mutlaka önceden belirleyin.
- Borsalar hafta içi 5 gün çalışır siz haftanın 7 günü borsayı düşünmeyin, hafta sonlarında borsayı unutun.
- Eğer dakikalık ya da saatlik işlem açmıyorsanız sürekli x hissesinden y hissesine geçmeyin.
- Kendinizi psikolojik olarak iyi hissetmediğiniz zamanlarda kesinlikle işlem açmayın.
- Zamanı gelince hisse senediyle ayrılmasını bilin, senetle sevgili olmayın 🙂
- Mutlaka hesaptan kâr çekimi yapın ve çektiğiniz kâr ile bir şeyler alıp somutlaştırın. Bu durum kendinize olan güveninizi arttıracak ve işlem yaparken daha başarılı olmanızda etkili olacaktır.
Borsada yatırımcı psikolojisi üzerine yazılan yüzlerce makale bulabilirsiniz. Birçoğunun söylediği şeyler yukarıda listelendirdiğim öneriler üzerinde durmaktadır.
Her şey bu yazılanlar kadar kolay mı ? Oldu o zaman bu yazıyı okuyan ve uygulayan herkes para kazanacak doğru mu ?Hayır değil. Sizlere burada reçete vermediğimi yazının ilk başlarında söylemiştim. Bana göre borsada başarılı bir yatırımcı olmak her şeyden önce sağlıklı bir psikolojik durumla gerçekleşir. Sağlam psikolojinin yanında mutlaka ki analiz yöntemlerine ve belirli bir seviyede bilgi birikimine ihtiyacınız olacaktır. Yatırımcı psikolojisi ve beynin zaaflarını yenmek hiçbir zaman kolay olmamıştır ve olmayacaktır. İnsan yaradılışı itibariyle duygusal düşünebilen bir varlık olması sebebiyle hırslarına ve arzularına yenik düştüğünden bu zararlı davranış türü son yıllarda bizlere davranışsal finansın günümüzde etkileri ve yatırım yaparken psikolojik faktörlerin önemi gibi konuları hayatımıza katmıştır.
1929 yılında ABD. de yaşanan Kara Cuma olayı yatırımcı psikolojisi konusunda oldukça güzel bir örnektir. Piyasalarda 4 gün üst üste gerçekleşen tarihi zirveler sonrasında cuma günü yaşanan %48 lik değer düşüşü ile tüm yatırımcılar üzerinde yıllardan beri “kara cuma” korkusu olarak adlandırılan buhran dönemi akıllara kazınmıştır. Bu inanışa göre yükselen boğa piyasalarında cuma günlerinin yatırımcılar nezdinde negatif bir algı bıraktığı gözlemlenmiştir.
Yapacağınız yatırımlarda hırslarınıza yenilmediğiniz ve belirli bir strateji oluşturduğunuz anda kazanmaya başladığınızı göreceksiniz. Bu konuda ünlü yatırımcı olan Warren Buffet “beni birebir örnek alırsanız başarısız olursunuz. Beni örnek alın fakat benden aldıklarınızı kendi stratejinizle harmanlayın başarı böyle gelir” demiştir.
Duyguların, sistemlere ve stratejilere yenik düştüğü piyasalarda para kazanmanın çok zor olduğunu unutmayın. Borsada yatırımcı psikolojisi üzerine samimi bir dil ile sizlere bildiklerimi aktarmaya çalıştım. İçerik hakkındaki görüşlerinizi yorumlar kısmına bırakabilirsiniz.
