Borsa İstanbul başkanının ve ardından Merkez Bankası başkanı Naci AĞBAL’ın görevden alınmasıyla son 10 gündür yoğun bir gündeme sahip olan ekonomi gündeminde 19/03/2021 cuma günü %1,41 lik düşüşle 1528,99 puandan kapatmıştı. Cuma günü içerisinde öğleden sonra satışların artmasıyla 1511,29 puanı test eden XU100 endeksi gelen tepki alımlarıyla 1528,99 puandan kapanış yapmayı başardı. Peki bundan sonra borsada yön ne olacak ? Borsa artacak mı ? Günlük bist100 analizi ve yorumlarını aşağıda detaylıca görebilirsiniz.

Merkez Bankasının 18/03/2021 tarihinde politika faizini beklentilerin üzerinde 200 baz puan arttırmasıyla gün içerisinde direnmeye çalışan Borsa İstanbul endeksi kapanışı %0,79 düşüş ile 1550,93 dan kapatmıştı. Piyasa faizlerindeki artış, XU100 endeksindeki etkisini nispeten gün içerisinde göstermiş olsa da 19 ocaktan bu yana XU100 daki teknik görünümünde satışların etkisini arttırdığını düşünüyorum.

BİST100 Analizi Ve Yorumu

Teknik açıdan Bist100 incelendiğinde 4 saatlik grafiğimizde 30 ekim 2020 tarihinde başlayan yükseliş dalgası 26 şubat 2021 ve son olarak 19 mart 2021 tarihlerinde trend desteğinden tepki almıştır. 19 ocaktan bu yana başlayan testere piyasası ile 1580 seviyeleri bir türlü kalıcı olarak aşılamamış ve güçlü direnç konumuna gelmiştir.

XU100 grafiğimize 4 saatlikte bakmaya devam edecek olursak 200 periyotluk basit hareketli ortalama desteği yukarıda yazmış olduğumuz 30 ekim ve 26 şubat tarihlerinde destek seviyesi olarak teyit edilmiştir. Şuanki güncel 200 periyotluk hareketli ortalama 1492 seviyelerinde görünsede cuma günkü son 4 saatlik periyotta trend destek seviyesinden gerçekleşen alımlar borsa endeksini bir miktar yukarı taşıyarak trend desteğinin üzerinde tutmayı başarmıştır.

4 saatlik grafikte bist100 analizi yaptığımızda Stochastic indikatöründe dipteki alış sinyalide trend desteği üzerinde kalmak istemesi yönünde pozitif bir algı oluşturmaktadır. Arama motorlarında borsa artacak mı , güncel borsa yorumu ve analizi diye aratan birçok kişiye söyleyebileceğimiz şu olsa gerek:

Olası düşüşler için stoplarınızı kısa tutmanız sermayenizin erime riskini azaltacaktır. XU100 endeksi için olası destek ve direnç seviyeleri aşağıdaki gibidir:

XU100 Direnç:1580

XU100 Destek 1:1508

XU100 Destek 2: 1492

XU100 Destek 3:1420 seviyeleri olarak karşımıza çıkmaktadır.

Borsa İstanbul 100 endeksi yükselse de çıksa da hisse bazlı hareketlerin devam edeceğini düşünmekle birlikte, olası düşüşlerde panikle satmak portföyünüzde kayıplara sebep olabileceğinden kendi stratejinize göre yukarıdaki destek ve direnç seviyelerini takip ederek işlem yapmanız durumunda riskinizi kontrol altına alabilirsiniz.

Stagflasyon 1970 yılında İngilizcede stagnant (durgun) ile inflation (enflasyon) kelimelerinin birleşmesinden türetilmiştir.

Enflasyon:  Fiyatlar genel düzeyinin sürekli ve hissedilir artışı.

  Stagflasyon alışılmışın yanı sıra hem enflasyonun hemde işsizliğin aynı anda yükselmesi ile oluşur. Ekonomi de normal şartlarda enflasyon ve işsizlik oranında ters orantı olduğu kabul edilir. Enflasyon oluşunca toplam arz talebi karşılayamaz ve fiyatlarda anormal bir yükseliş yaşanır.

Stagflasyon yaşanan ekonomik hayatta hem durgunluk hem de enflasyon yaşandığı dönemlerde bu iki olgunun birbirini tetiklediğini ve büyüttüğünü anlatmakta kullanılır.

Ekonomik krizlerde ülkeleri çaresiz bırakan Stagflasyon durumunda zor bir politika izlenmesi  gerekir. Eğer ekonomi enflasyon içinde büyümeye devam etseydi bir miktar büyümeden fedakarlık ederek enflasyon düşürebilirdi.Stagflasyon durumunda  bir yandan enflasyonla mücadele etmek bir yandan da ekonomiyi canlandırmak ülke ekonomistlerini bir hayli çıkmaza sokacaktır. Çünkü bu iki politika genelde birbiriyle çelişen politikalardır.

STAGFLASYON’UN SEBEPLERİ

Yanlış para ve maliye politikaları sebebiyle tüketim ve fiyatlarda artış yaşanır.Dolaşıma fazladan para sokulur buda ülke veya ülkelerin finansal kriz ve döviz kurlarında istikrarsızlıklar yaratmaya sebep olur. Enerji kaynaklarının fiyatları hızlıca yukarı taşınır.Tüketim ve fiyatlar artar.

STAGFLASYON’UN SONUÇLARI

Enflasyonun artmasıyla ülke yatırımları yavaşlar ve işsizlik oranları hızlıca yukarı taşınır.Maliyetler ile başa çıkamayan üreticiler  ürün fiyatlarında anormal artış yapmak zorunda kalır.Buna temel geçim malzemeleri de dahildir.Bu sebeple hükümetlerin tüketimi azaltıcı önlemler alması kaçınılmaz olur.

Uluslararası piyasalarda ve Dünya ticaret hacminin büyük çoğunluğunun ABD’nin para birimi olan dolarla yapılması günümüzde dolara ihtiyaç duyan ülkeler açısından bir takım sorumluluklar yüklemektedir. Gelişmekte olan ülkeler için büyük bir kabus olabilen dolar kuru ülkelerin siyasi ve sosyal hayatlarını malesef yakından etkilemektedir. Cari açık veren gelişmekte olan ülkeler dolar ihtiyacı sebebiyle zaman zaman çeşitli döviz krizleri yaşayabilmekte ve bunun etkilerini uzun yıllar süren siyasi buhranlar takip etmektedir. Ulusal ve uluslararası yatırımcılar yatırım yapacağı ülkenin siyasi bakımdan istikrarlı duruşu ve sermayesini emanet ettiği ülke içerisinde anayasal düzen içerisinde hukuk normlarının şeffaf ve güvenilir bir şekilde yürütüldüğüne inanmak ister. Bu nedenledir ki hukuki açıdan güven vermeyen ülkelerin doğrudan ya da dolaylı yatırım çekebilmesi diğer gelişmekte olan ülkeler nezdinde zordur. Biraz da yazımızın ana konusu olan dolar yükselirse borsa düşer mi sorusunu cevaplandıralım.

Dolar kurunun yerel para birimi karşısında sürekli değerlenmesi cari açık veren ülke içerisinde insanların sosyal-ekonomik hayatlarına kadar etki ederler. Ülke içerisinde sermaye piyasalarına yatırım yapan katılımcılar tarafından güvensizlik yaratır ve paralarının döviz karşısında değer kaybettiğini düşünen kişiler tarafından rahatsızlık uyandırabilir ve birçok yatırımcı dolar yükselirse borsa düşer mi sorusunu akıllara getirir fakat bu sorunun cevabını mutlak doğru olan tek bir önerme ile açıklamak mümkün değildir.

Ülkedeki siyasi otoriteler ekonomik programlarını ilan ederken her ne kadar muhteşem bir tablo ile hane halklarının karşısına çıksalar da işin arka tarafında ekonomik göstergelerin temeli olan makroekonomik göstergelerin bazılarından feragat ederler. Nasıl yani ? Dünya’da süper olarak nitelendirilen Amerika Birleşik Devletleri’nin Dünya’nın en büyük ekonomisi ve aynı anda en borçlu ülkesi olduğunu biliyor muydunuz ?

Yukarıdaki fotoğrafta gördüğünüz gibi Gayrisafi yurtiçi hasılaya oranla Dünya’nın en borçlu ülkesi süper güç Amerika. Üst paragrafta bahsettiğim gibi ülkelerdeki siyasi otoriteler makroekonomik ekonomik göstergeleri istedikleri yönde şekillendirir ve politikalarını bu yönde geliştirirler. ABD’nin Dünya’nın hem en borçlu ülkesi olup hem de süper güç olması gibi.

Asıl konumuza dönecek olursak gelişmekte olan ve cari açık veren ülkeler için döviz kurunun ne kadar önemli olduğunu yukarıda bahsetmiştim. Türkiye’de gelişmekte olan ve yıllardan beri cari açık veren bir ülke olması sebebiyle dolar ve borsa arasındaki ilişkiyi kendi ülkemiz açısından özetlemek daha doğru olacaktır.

Dolar yükselirse borsa düşer mi ?

Türkiye sermaye piyasaları açısından diğer ülkelere oranla dana dinamik inişli çıkışlı olan bir piyasadır. Bu dinamik yapısı yabancı ülkelerdeki yatırımcının ilgisini yıllardan beri çekmektedir. Döviz kurunun son zamanlarda spekülatif hareketler sergileyerek aşırı volatil olması ve sürekli yükselişinden sonra borsada yatırımı bulunan kişiler dolar yükselirse borsa yükselir mi, dolar yükselirse borsa ne olur gibi soruları akıllara getirmişlerdir.

Açık bir ekonomi modeli sergilememiz nedeniyle dış kaynağa olan ihtiyacımız sermaye piyasalarında da etkisi göstermektedir. Doların yükselmesi her ne kadar içeride yerli yatırımcıyı ürkütse de yabancı yatırımcı için ucuzlamış bir borsa algısını akıllara getirmektedir. Kendinizi yabancı yatırımcı olarak düşünün. Elinizde 100.000 dolarınız var borsa istanbul’da KCHOL adlı hisse senedini almayı düşünüyorsunuz. Aşağıdaki grafikte 12 eylül 2017 ve sonrası Koç Holding Dolar cinsi , Türk lirası cinsi ve Dolar/TL grafiklerini görmektesiniz.

Grafikte KCHOL 12 eylül 2017 yılında dolar bazında 4,61 $ iken dolar/TL kuru 3,43, TL fiyatı ise 15,81 dir. (Kapanış fiyatları baz alınmıştır) Koç holding hissesi zaman içerisinde TL bazlı dalgalı bir seyir izleyerek yükselişe devam edip 20 ocak 2020 yılında TL olarak 20,41 fiyatına erişmiştir. Aynı tarihte dolar/TL 5,93, Kchol’un dolar cinsinden değeri ise 3,44 $ olarak gerçekleşmiştir. Gelin bunu bir tablo olarak daha anlaşılır bir şekilde gösterelim.

Yukarıdaki tabloda görüldüğü gibi iki tarihler arasında Dolar/TL yükseldiği için KCHOL hissesi 15,81 den 20,41 TL ye yükselse bile dolar bazında ucuzlamıştır. Kendinizi yabancı yatırımcı yerine koyun ve öyle düşünün. KCHOL almak isteseniz 4,61 den mi yoksa 3,44 dolardan mı almak istersiniz ?

Tabloda dolar kuru 2,5 yıl içerisinde yükselmiş hisse fiyatı da aynı oranda olmasa da değer kazanmıştır. Uluslararası borsalar sadece döviz kuru ile değerlendirilemez. Ülkenin risk primi, ülke içerisinde verilen faiz oranı, enflasyon gibi makroekonomik göstergeler de yabancı yatırımcının yatırım yapıp yapmama konusunda düşündüğü belli başlı kriterlerdir. Bu nedenledir ki borsaların yükselişi sadece döviz kurunun değerlenip değerinin düşmesi ile konu edilemez olup çeşitli birçok faktörden etkilenmektedir.

Dönemsel olarak döviz kurunun geçici olarak yükselmesi sonucunda yerli borsalar yabancı için ucuz kalmışken yabancı yatırımcının ilgisini çekerek borsalar yeni bir yükseliş trendi gerçekleştirebilse de dolar bazında ucuz kalmışlığın borsalar için yükselme sebebi ve tek nedensel etki olarak düşünülmemesi gereklidir. Sağlıklı bir yükselişi yazımızın ilk başında belirttiğimiz güçlü hukuk altyapısı ve ülkeye güven duygusu ile desteklenmelidir. Aksi taktirde sadece dolar bazında ucuzlamış olmak yükselmek için sebep değildir.