2020 yılında yaşanan yeni yatırımcı rekoru ile borsalarda yerli yatırımcı sayısı bir hayli artmıştı. Yaşanan artış sonrasında borsalarda balon korkusu sarmaya başladı. Yeni yatırımcıların borsaya ilgisinin artmasıyla tecrübesiz olan yatırımcıların zarar görmemesi amacıyla dergi, gazete ve sosyal medya mecralarında sürekli uyarılar yapılıyor. Birçok kişinin ciddi kayıplar yaşadığı borsada para kazanmak gerçekten zor mu ? Ülkemizde özellikle 2001 bankacılık krizi öncesinde borsaya yatırım yapıp yaşanan sert düşüşleri yaşayan kimseler hala borsalara temkinli bakıyor. Borsalar milyonlarca yatırımcının para kazanma hayali ile girip para kazanmaya çalıştığı sermaye piyasalarıdır. Borsalarda yatırım yapmadan önce temel finansal bilginiz yoksa muhtemelen kazandığınız ilk paralar tesadüfen olacaktır. Kasım aylarında Borsa İstanbul’da yaşanan ralli ile başlayan borsa ilgisi şu sıralar yerini korkuya bırakmış durumda. Bana göre malesef ki ülkemizde finansal okur yazarlık bilgisi olmadan yılların birikimlerini sağdan soldan duymuş olduğu yanlış bilgilerle bir şirkete yatıran insanların sonu hüsran olmaktadır. Borsada para kazanmaktan önce para kaybetmemeyi öğrenmek bana kalırsa işin esas kuralıdır. Bu nedenle yazımızda borsada nasıl para kazanılır ve borsada para kazanmak için bilmeniz gerekenler konusunu incelemek istiyorum.

Borsa nedir ? Borsalar belirli bir finansal varlığın alınıp satıldığı yerlerdir. Tanımdan da anlaşılacağı üzere borsalar alıcı ve satıcıların buluştuğu finansal enstrümanın değerini belirlediği piyasalardır. Evet yanlış duymadınız finansal varlığın değerinin belirlendiği piyasalardır. Biz yatırımcılar borsalarda işlem gören şirketlerin, emtiaların yada kripto paraların değerini belirleyenleriz. Borsada para kazanma stratejilerine başlamadan önce borsaların nasıl çalıştığını ve işlediğini bilmemiz bizlerin faydasına olacaktır.

Borsada Para Kazanmak İçin Bilmeniz Gerekenler

Borsada para kazanmak için bilmeniz gerekenlerin ilk başında eğer hisse senetleri yatırımcısıysanız şirketlerin Kamu Aydınlatma Platformu’nda yayınlamış oldukları finansal raporlarını iyi bir şekilde analiz edebilme ve değerlendirme bilginizin olması gerekiyor. Bunları öğrenmek için arama motorlarında mali tablolar analizi ya da borsada temel analiz eğitimi aramaları yapabilirsiniz. Temel finansal raporları okuyabilme yeteneğinizi geliştirdikten sonra borsalarda işlem yaparken psikolojik faktörlerin önemini kavramanız gerekir. Son zamanlarda oldukça popüler bir alan olan davranışsal finans ve yatırım yaparken psikolojik etmenlerin önemini göz ardı etmemek gerekir. Bu konularda temel düzeyde okuma yaptıktan sonra yıllardır piyasalarda işlem yapan birisi olarak sizlere borsalarda kazanmak isteyenler için naçizane birtakım önerilerde bulunmak istiyorum.

Kendinizi iyi tanıyın ve nasıl bir yatırımcı olduğunuzu belirleyin

Borsada para kazanmanın en önemli kurallarından birisi bana kalırsa borsaya neden yatırım yapılır sorusunu kendinize sormanıza başlar. Borsada paranızı 2-3 e katlama hayalinimiz mi var ? ya da bankanın vereceği mevduat faizini beğenmeyip daha iyi bir yatırım düşündüğünüz için mi borsaya girme düşünceniz oldu ? Evet bu tür soruları kendinize sorun ve vereceğiniz karar ile borsada yüksek riskli/ orta riskli /az riskli şirketlere yatırım yapın. Eğer risk iştahınız yüksek ve yüksek gelirler elde etme hayaliniz var ise piyasalarda riskli denebilecek hisse senetlerine yatırım yapabilirsiniz. Eğer risk profiliniz düşük ise getirisi düşük olan XU30 (bist30) hisselerine yönelebilirsiniz.

Sektörel bazda araştırmalar yapın

Borsada sektör araştırması yatırım yapmanın en önemli kurallarından birisidir. Neden mi ? Yatırım yaptığınız şirket teknolojik gelişmeler sonrasında gerileyebilir ya da zarar görebilir. Bu nedenle ar-ge çalışmaları yapan, yüksek teknoloji içeren şirketler gelecekte değişen koşullara daha iyi uyum sağlayacağından katma değer üreten firmalara yatırım yapmak her zaman mantıklı olacaktır. Örnek vermek gerekirse ülkemizde inşaat sektörü 2001 krizinden beri oldukça popüler ve artan konut ihtiyacı sonucunda GYO şirketleri büyümesini arttırmaya devam etmektedir. Örnekten anlayabileceğiniz üzere yatırım yapmadan önce konjonktürü iyi görün ve buna göre neden-sonuç ilişkisi kurarak gelecekte büyüme sağlayacak sektörlere yönelin.

Hisse seçerken dikkatli olun

Borsada yatırım yapmak bir şirketin karına ve zararına ortak olmak demektir. Hisse seçerken patron şirketi diye tabir edilecek firmalara değil, kurumsal firmalara yönelmenizi tavsiye ederim. Sebepsiz yere 1 hafta boyunca düşük hacimle tavan tavan gidebilecek bir hissenin aynı şekilde geri dönüş yapabileceğini unutmayın. Borsalarda spekülatif adımlarla yükselen hisseler aynı şekilde geri geldiğini birçok kez görmüşsünüzdür. Bu gibi durumlara karşı balon diye tabir edilen hisselere girmemeye özen gösterin. Hisse seçerken en temel düzeyde dikkat etmeniz gereken bilgiler aşağıdaki gibidir:

1.PD/DD değerlerine dikkat edin

PD/DD değeri nedir nasıl hesaplanır ? Piyasa değeri yatırımcıların borsalarda yatırım yaptığı firmaya biçtiği değerdir. Örnek vermek gerekirse #SASA(SASA Polyester Sanayi) şirketinde son zamanlarda artan yatırımcı sayısına bağlı olarak hissenin fiyatı yükselmiş ve haliyle piyasa değeri artarak neredeyse Türk Hava Yollarına eş değer olmuştur. Defter değeri ise işletmenin finansal raporlarına dayanılarak yapılan değerdir. Matematiksel olarak şirketin özsermayesinin bir hisse senedi fiyatına bölünmesiyle bulunur. PD/DD defteri ise şirkete biçilen değerin gerçek değere oranıdır. Gerçek değerine oranla ne kadar primlendiğini ya da kar potansiyeli olduğunu gösterir.

Hisse senedi alırken nelere dikkat edilmeli ? PD/DD değeri 10 çıkan bir şirket için gerçek değerinin 10 katı üzerinde işlem gördüğünüz söyleyebiliriz. Bu durumda gerçek değerinden 10 kat daha fazla işlem görüyorsa burada düşünmeniz gereken şey neden 10 kat fazlasına işlem görüyor olduğudur ? Birçok yatırımcı PD/DD değeri çok yüksek yatırım yapılmaz diyip PD/DD değeri düşük olan firmaya yatırım yapar. Halbuki bazen PD/DD değeri daha yüksek olan şirket daha fazla kar getirir. PD/DD değerinin herşey olduğunu düşünmeyin fakat hisse senedi seçimi yapılırken önemli temel göstergelerden birisi olduğunu unutmayın.

2.Fiyat/Kazanç oranı

Fiyat kazanç oranı nedir nasıl hesaplanır ? F/K oranı borsada işlem gören hisse senetlerinin açıklamış olduğu hisse başı kara karşılık ne kadar ödeme yapmak istediğinizi gösterir. Nasıl yani ? F/K oranı 5 çıkan bir şirket düşünelim. Buradan anlamanız gereken şey şirket yapacağı her 1 TL lik kar için siz 5 TL ödemeyi kabul ediyorsunuz demektir. Fiyat kazanç oranı bir hisse senedinin fiyatının yüksek/düşük olduğu şeklinde yorumlanabilir. Fakat tıp kı pd/dd değeri gibi f/k oranı yüksek olan bir şirketin düşük olana göre daha iyi getiriler elde ettiği görülebilmektedir. Bu nedenle sadece f/k oranına bakarak karar verilmemelidir.

Volatil hisselerden uzak durun

Volatilite nedir ? Volatilite piyasanın aşırı oynak olduğunu gösterir. Volatil piyasalarda ciddi kazançlar olabileceği gibi aşırı kayıplarda yaşanabilir. Bu nedenle sert hareketlerin yaşandığı piyasalardan uzak durun. Her gün tavan tavan giden hissenin “hiçbir ağaç cennete kadar uzamaz” ilkesinden hareketle bir noktadan satış baskısıyla karşılaşabileceğini unutmayın ve bu şekilde hacimsiz aşırı yükselip / alçalan hisseleri tercih etmeyin. Gün içerisinde tavan yapanların tabelasına bakarak dün keşke xxx hissesi alsaydım bugünde tavan oldu diye düşünmeyin 🙂 Benin hacim konusunda ne aradığımı soruyorsanız hisse taraması yaparken 2 milyon TL nin altında hacim yapan hisselere bakmıyorum.

Temettü verimliliği yüksek / Kar açıklayan şirketlere yatırım yapın

Borsadan nasıl para kazanılır ? Borsada işlem gören şirketler şirket karlarını ortaklarıyla paylaşırlar. Dağıtılan karlara temettü denir. Eğer bir şirket düzenli kar açıklayıp açıkladığı karı ortaklarıyla paylaşıyorsa bu bir şirkete yatırım yapmak isteyen yatırımcı için pozitif algı yaratır. Şirket düzenli kar elde ediyor fakat borsadaki fiyatı sürekli düşüyorsa bu tür şirketlerden uzak durun. Finansal raporlarıyla negatif korelasyon (ilişki) içerisinde hareket eden şirketlere yatırım yapmak istemediğiniz sonuçlarla karşı karşıya kalabileceğiniz sonuçları doğurabilir.

Sağdan soldan gelen tüyolara inanmayın

Borsada kazanma teknikleri nedir ? Borsada para kazanmak isteyen kişilerin malesef ki en çok yaptığı yanlışlardan birisi sağdan soldan gelen tüyolara dayanarak hisse senedi almasıdır. Akşam üzeri gelen bir telefonla “yarın xxx hissesi tavan olacak” cümlesi kime çekici gelmez ki ? Paranızın bir günde %10 değer kazanması herkes için kaçırılmayacak bir fırsattır. Bu gibi durumlarda malesef ki sonuçlar çoğunlukla hüsranla bitmektedir. Bu nedenle borsada para kaybetmemek için gelen tüyolara inanmayın kendi bilgi birikiminize dayanarak profesyonel bir şekilde yatırım yapmayı öğrenin.

Zamanında hisseyle vedalaşmasını bilin

Borsada yatırım nasıl yapılır ? Borsada yatırım yaptıktan sonra almış olduğunuz hisse senedinin fiyatı sürekli düşüyorsa sonsuza kadar bekleme yapmanın anlamı yok. Yatırım yapmadan önce teknik analizini yaptığınız hissenin destek ve direnç noktalarına sağdık kalarak destek seviyesi aşağı kırıldığında hisseyle vedalaşmasını bilin. Bazı yatırımcılar hareketli ortalamaları destek direnç olarak kabul eder, bazıları ise trendleri. Kendi stratejinize göre belirlemiş olduğunuz noktalara sadık kalmazsanız hem yeni fırsatları kaçırmış olacak hem de zararda beklemenin psikolojisi sizi yoracaktır.

Vadeli işlem ve Opsiyon Piyasası türev araçların ve pay vadeli sözleşmelerin elektronik ortamda alınıp satıldığı, Borsa İstanbul bünyesinde ve Sermaye Piyasası kurumu tarafından denetlenen kaldıraçlı piyasalardır. Tüm dünyada artan finansal ürünler ve risk algısı yatırımcıların istekleri doğrultusunda finansal varlık çeşitlenmesine gitmiş ve sonucunda vadeli işlem opsiyon piyasaları oluşmuştur. Birçok yatırımcının akıllarında viop nedir nasıl işlem yapılır sorusu bulunmaktadır. Vadeli sözleşmeler; belirli bir finansal varlığı bugünkü fiyatını ileriki tarihte anlaşılan fiyattan alma ya da satma imkanı tanıyan kontranlardır. Spot piyasaların aksine işin içinde kaldıraç söz konusu olduğu için oldukça risklidir. Daha önce VİOP da işlem yapmamış kişilerin piyasa ile ilgili bilmesi gereken temel konuları yazımız içerisinde derliyor olacağız.

VİOP Nedir ? Neden VİOP da İşlem Yapılır ?

Kaldıraçlı işlem yapmanın avantajları nelerdir ? VİOP içerisinde endeks, emtia, döviz ve hisse senedi işlemlerini çift yönlü yapabilmeyi ve kaldıraç sayesinde düşük teminatla yüksek miktarda pozisyon açabilmeyi sağlayan riskli piyasalardır. Viop nedir nasıl işlem yapılır ? VİOP un ana mantığı ters pozisyon açarak zarardan korunmamızı sağlamak olsa da birçok spekülatör ve işlem yapan kimseler tarafından tıpkı spot piyasalar gibi kazanç hedefi güdülmektedir. VİOP da işlem yapmak spot piyasada işlem yapmaya göre oldukça risklidir. Spot piyasada 1000 TL lik işlem açarken %10 zarar ettiğinizde 100 TL sermaye erimesi yaşanırken, vadeli piyasalarda 1 e 10 kaldıraç kullanıldığında sermayeniz almış olduğunuz kontrata göre ciddi oranda eriyecektir.

VİOP ta Hangi Hisseler Var ?

Yatırımcıların en çok merak ettiği sorulardan birisi de viopta hangi hisseler var sorusudur. Pay vadeliler olarak viopta 39 tane hisse senedi bulunmaktadır.

VİOP İşlem Örnekleri

VİOP da işlem yapmak bilmeyenler yatırımcılar için oldukça karışık görünebilir fakat aslında durum öyle değildir. Yapmanız gerekenler arama motorlarında güncel rakamları görmek istediğinizde VİOP teminat tutarları 2021 ya da VİOP kaldıraç oranları araması yapıp en güncel rakamları görmek olmalıdır.

Viopda başlangıç teminatı nedir ? Vadeli işlem sözleşmesi alabilmek için belirlenmiş sözleşme fiyatını hesabınızda bulundurmanız gereken minumum tutardır. Özetlemek gerekirse 1 kontrat başına hesabınızda tutmanız gereken TL cinsinden paradır.

Viopda sözleşme büyüklüğü ne demek ? Herkesin merak ettiği bir diğer konuda viopda sözleşme büyüklüğü meselesidir. Sözleşme büyüklüğü kaldıraçlı işlemlerde yarattığınız hacimdir. Özetlemek gerekirse 1 e 10 kaldıraçlı piyasada 1645 TL ile 16.450 TL lik bir işlem açmış gibi bir pozisyon büyüklüğü yaratırsınız.

VİOP Endeks kontratı işlem örneği:

10 adet XU030 (Bist30) kontratı almak istediğinizi düşünelim. 1 adet güncel XU030 kontratı 1645 TL dir.

Buna göre; 10*1645 TL = 16.450 TL başlangıç teminatı yatırmanız gerekmektedir.

Pozisyona giriş: 1475 Puan

Pozisyondan çıkış: 1500 Puan

Pozisyona giriş işlemi: 10 * (147.500 / 1000 ) * 100 = 147.500 TL

Pozisyon çıkış işlemi: 10 * (150.000 / 1000 ) * 100 = 150.000 TL

Kar/zarar işlemi: 150.000 – 147.500 = 2.500 TL

Burada görüldüğü üzere 16.450 TL yatırılan para karşılığında 2.500 TL para kazanılmıştır.

Yüzdesel olarak ise 2.500 / 16.450 * 100 = %15,19 kar sağlanmıştır.

VİOP pay vadeli kontratı işlem örneği:

Arçelik hisse senedinde vadeli işlem açtığınızı düşünelim. Arama motorundan VİOP teminat tutarları olarak arattığımızda güncel ARÇELİK teminat tutarı 450 TL olduğunu görmekteyiz.

1 ARÇELİK kontratı almak istediğimizde 450 TL ödemekteyiz.

Buna göre 10 adet ARÇELİK kontratı almak istediğimizde 450*10 = 4.500 TL ödemek durumunda kalacağız.

Pozisyona giriş: 34,50 TL

Pozisyondan çıkış: 35,00 TL

Pozisyona giriş: 10 * (34,50 * 100) = 34.500 TL

Pozisyon çıkış işlemi: 10 * (35,00 * 100 = 35.000 TL

Kar/zarar işlemi: 35.000 – 34.500 = 500 TL

Burada görüldüğü üzere 4.500 TL yatırılan para karşılığında 500 TL para kazanılmıştır.

Yüzdesel olarak ise 500 / 4.500 * 100 = %11,11 kar sağlanmıştır.

Yukarıda viop nedir, viop kar zarar hesaplama örnekleri ve viop işlem nasıl yapılır konularına yer verdik. İşlem örneklerinde gördüğünüz gibi kaldıraç oranı yatırımcıya spot piyasada yapacağı işlem gücünün x6 , x10 gibi katlara çıkartıyor. Burada hep pozitif yönlü işlem kapatmalara yer verdik. Bunun negatif yönlü olabileceğini de unutmayın.

VİOP da işlem yapanların bilmesi gereken en önemli konulardan birisi de teminat tamamlama çağrısı (margin call) dir. Gün sonu kar/zarar hesapları yatırımcıların hesaplarına aktarılacağından T+1 süre sonra eksi bakiyeye düşmüş olan kişilerden uzlaşma fiyatına göre teminatı tamamlama istenir ve saat 15:00 e kadar teminat tamamlanması gerekmektedir.

VİOP İşlem Saatleri

Pay Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri : 09:30-18:10

Endeks Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri: 09:30-18:15

Diğer Sözleşmeler(Döviz pariteleri, emtialar vb.) : 09:30-18:15

Finansal piyasalarda işlem yapan birçok yatırımcı malesef ki gerek ülkemizde gerekse yurtdışındaki yatırım araçlarında pozisyon açarken çoğu zaman sağdan soldan duyduğu bilgilerle ya da okumuş olduğu bir haberle yola çıkmaktadır. Bu gibi örnekleri etrafınızda sürekli görüyorsunuzdur. Yatırım yapmanın önündeki en büyük engelin bilgi eksikliği ve buna bağlı olarak tecrübe yoksunluğu olduğunu düşünüyorum. Piyasalarda işlem yapmak istiyorsanız teknik ve temel analizin öncesinde bana kalırsa Dünya Piyasalarını okumayı iyi bilmemiz gerektiğini ve her şeyden önce genel ekonomi bilgimizin olması gerektiğini unutmayalım. Dünya piyasalarını okumaktan kastımızın ABD. endekslerini, Dolar endeksini, ya da Euro bölgesinde yaşanan bir olayın ülkemize yansımasından bahsetmekteyim. Bunları öğrendikten sonra piyasada teknik analiz nasıl öğrenilir ya da teknik analiz eğitimi konusunda araştırma yapmaya başlayabilirsiniz.

Finansal piyasalar tek değişkenli işlemlerden oluşmayan karmaşık sistemlerdir. 90’lı ve 2000 li yıllarda döviz kuru düşerken borsa yükselir vs. gibi düşünceler hakimdi. Fakat şimdi görüyoruz ki döviz kurları yükselirken de borsa endeksi yükselebilmekte ya da tam tersi olabilmektedir. İşte bu yüzdendir ki finans piyasalarında işlem yapmak isteyenlere önce dünya piyasalarını iyi okumanın öneminden bahsettim. Çünkü tekniği çizen büyük spekülatörler ve sermaye sahipleridir.

Genel ekonomi bilginizi geliştirdiğinizi düşünüyorsanız teknik analiz eğitimi almaya başlayabiliriz. Peki teknik analiz eğitimine nereden başlayabilirim, teknik analiz eğitimi yol haritası nasıl olmalı ? Öncelikle teknik analizin sadece fiyat analizi olduğunu unutmayalım. Teknik analize göre işlem yapanlar fiyatın her şeyden önemli olduğunu savunurlar. Çizilen trendler, hareketli ortalalama ve Fibonacci destekleri, formasyonlar dünya patlasa işleyeceğini savunan birçok teknik analist bulunmaktadır. Halbuki iş bu kadar kolay değildir. Ali PERŞEMBE hocamızın “Teknik analiz mi dedin ? Hadi canım sen de” adlı kitabında söylediği gibi teknik analiz geleceği tahmin etmek değildir ve bu şekilde düşünenlerin çoğu elinde sonunda sermayelerini tüketeceklerdir.

Teknik analiz bana göre strateji kurma sanatıdır. 10 TL den aldığınız X hissesi 12 liraya geldiğinde ne yapacağım, 9,50 TL ye geldiğinde ne yapacağım sorusuna vereceğiniz cevaba yardımcı olabilecek analiz türüne ben teknik analiz diyorum. Ayrıca finansal piyasalarda etkinliğinin azımsanmayacak kadar önemli olduğunu da unutmayalım.

Teknik Analiz Nasıl Öğrenilir ?

Teknik analiz öğrenmek isteyen yatırımcıların bana kalırsa her şeyi bir çırpıda öğrenmek yerine deneme yanılma yöntemiyle bilgiyi sindirerek ve kademeli bir şekilde yaşanan gelişmeleri teknik analize ve öğrendiği bilgilere göre yorumlaması gerektiğini savunuyorum. Ayrıca teknik analizin bir çırpıda öğrendim oldu bitti denebilecek bir şey olmadığını da bir kenara not edelim. Yıllardır piyasalarda işlem yapan birisi olarak hala bende teknik analiz konusunda yeni stratejiler kurmaya çalışmakta teknik analiz konusunda yol haritama yeni bir ekleme yapmaktayım.

Teknik analiz öğrenmek isteyenlerin izlemesi gereken yol haritası

• Hisse senetleri, emtialar, kripto paralar ve pariteler konusunda genel terimleri öğrenmemiz gerekir.
• Teknik analiz yapabileceğiniz bir programa sahip olmalısınız (Matrix, Metastock yada Tradingview vb.)
• Mum, bar, trend vb. terimleri öğrenin.
• Teknik analize giriş için mutlaka bir yardımcı kitabı yanınızda bulundurun.
• Mum grafiklerin ne anlama geldiğini ve mumlarla ilgili çeşitli kalıpları öğrenin.
• Trend türleri ve formasyon bilginizi geliştirin.
• Temel indikatör bilgisi edinin (RSI, Momentum, CCI, Hacim, Hareketli ortalamalar)
• Fibonacci geri çekilme seviyesini kullanın.

Teknik analiz eğitimi yada teknik analiz nasıl öğrenilir diyenler yukarıda yazmış olduğum temel bilgileri öğrenerek teknik analize giriş yapabilirler.

Finans piyasalarında scalping işlemi volatil menkul kıymet ya da diğer varlıklarda oynaklıktan yararlanarak küçük marjlar hedeflemesi ile para kazanmaktır. Sermaye ve kripto piyasalarda piyasalarında scalping nedir nasıl yapılır diye merak eden okurlar için aşağıda scalp traderlar ve yöntemleri hakkında birçok değerlendirmelerde bulunacağım.

Piyasalarda başarının tek sırrı olmadığı gibi yatırım tercihlerinde farklı yöntemleri kullanan birçok katılımcı olduğunu bilmek gerekir. Bazı yatırımcılar dakikalık grafiklerde işlem yaparken bazı katılımcılar ise günlük ve haftalık grafik verileriyle işlem açmaktadır. Yazımızın bu kısmında dakikalık fiyat oynaklıklarından kar elde etmeye çalışan ve heyecanı seven bir trader grubundan bahsedeceğiz. Dikkat ettiyseniz tanım yaparken yatırımcı değil trader ismini kullanıyorum. Bunun nedeni varlığa dayalı menkul kıymetlerde yatırımın ana amacı elinizdeki sermayeyi bir şirketin hisse senedi ya da kripto parasına yatırarak belirli bir müddet bekleyip, beklentileriniz dahilinde oluşabilecek haber akışları, şirket bilançoları ve iyi haberlerle yatırımınızın değerlenmesini beklersiniz. Scalp traderlar için ise bu durum tam tersi bir özellik taşımaktadır. Anlık fiyat hareketlerinden yararlanmak isteyen arbitrajcı niteliğindeki traderlar 1 dakikalık ya da daha küçük verilerle alım-satım yaparlar.

Scalping işlemleri ciddi bir psikolojik disiplin ve teknik analiz bilgisi gerektirir. Scalping işlemi tercih eden katılımcıların çoğu yurtdışı piyasalar dediğimiz FX piyasalarında kaldıraçlı ya da spot işlem açmaktadır. Scalping işlemini bir örnekle açıklayacak olursak USDTRY paritesindeki 13,5025 kurundan long açan bir scalp trader düşünün. Traderın buradaki amacı kurun 13,70 olmasını beklemek değil bunun aksine ufak fiyat hareketlerini gözetlemek yani 13,5030 ya da 13,5035 gibi birkaç pips kar hedefi gözetirler.

Kripto Paralarda Scalping Nasıl Yapılır ?

Yukarıda FX para piyasalarında scalping işlemi ile ilgili ufak bir örnekte bulunduk. Peki kripto paralarda scalping nedir nasıl yapılır ? Kripto piyasalar tıpkı menkul kıymetler gibi volatilitesi ve riski yüksek varlıklardır. Scalp traderların en çok işlem yaptığı platformlardan biri olan kripto paralarda scalping yapabilmek için yukarıda bahsettiğimiz gibi psikolojik disiplin ve ileri düzey teknik analiz bilgisi gereklidir. Bizler burada ileri düzey teknik analiz kısmı ile ilgili bazı yöntemlerden bahsedeceğiz.

Kripto piyasalarda scalping işlemi yapılırken vade ne kadar kısalırsa riskin ve oynaklığın o kadar yüksek olacağını unutmamak gerekir. Örnek vermek gerekirse günlük grafikteki oynaklık ile 5 dakikalık grafikler arasındaki oynaklık aynı olmayacaktır. Piyasada güvenli adımlarla ilerlemek isteyen yatırımcıların çoğu 4 saatlik, günlük hatta haftalık grafikleri tercih etmektedir fakat burada riski ve heyecanı seven bir trader grubunu incelediğimiz için 1 dakikalık grafikler ile ilgileneceğiz.

Scalping Yöntemleri

• Ana trendi belirlemek

Her ne kadar scalp traderlar 1 dakikalık işlemler ile uğraşsalar da saatlik ya da günlük ana trendlere bakarlar. Ana trendin tersine pozisyon açmak piyasa ile inatlaşmak olacağından önce büyük resmi görüp daha sonra piyasa yönünde tırtıklama (scalping) işlemi yaparlar. Bu durumda saatlik ve günlük periyotlarda destek/direnç noktalarının belirlenmesi sizin için bir kurtarıcı niteliği taşıyacaktır.

• Teknik analiz göstergeleri kullanmak

Birçok scalp trader pozisyon açmadan önce ileri düzey indikatör(gösterge) bilgisine sahip olması gerekir. Her traderın işlem açma şekli farklı olabileceğinden kullanmış olduğu göstergelerde birbirinden farklı olabilmektedir. Yöntemlerde farklılık olsa da birçok traderın sıklıkla kullanmış olduğu teknik analiz göstergelerinden birkaçı aşağıdaki gibidir:

1.Hareketli ortalamalar (SMA & EMA)

2.Bollinger bantları (Aşırı alım-satım)

3.RSI (Aşırı alım-satım)

4.MACD

Yukarıda belirtilen tüm indikatörler para kazandırmaktadır, önemli olan siz nasıl kullanıyorsunuz ? Yıllardan beri kullanılan RSI ve hareketli ortalamalar ile para kazanabilen yatırımcıları gördüğüm gibi sürekli zarar eden kişiler de tanıdım. Teknik analiz bilginizi biraz daha geliştirmek istiyorsanız yukarıda göstermiş olduğum indikatörleri alışılmışın dışında kendi yönteminize uyarlamak olacaktır. Örneğin: RSI göstergesi 14 olarak standart periyotta kullanılmaktadır. Sizler BTCUSDT sembolünde daha önceden test etmiş olduğunuz farklı bir RSI periyodu ile işlem açmayı deneyebilir ya da herkesin standart olarak kullandığı 30 ve 70 bantlarını daraltıp genişletebilirsiniz. Şunu unutmayın indikatörler herşey değildir size sadece fiyatın analizini yaparlar.

• Mum grafik formasyonları oluşturun ve izleyin

Piyasalarda kısa ya da uzun vadeli yatırımcılar için oldukça önemli bir yere sahip olan grafik formasyonlarını daima kullanmaya özen gösterin. Formasyonlar sizlere piyasa yapıcının ilgili menkul değer ya da kripto para için gelecekte oluşabilecek destek/direnç noktaları hakkında öngörü sahibi olabilmenizi sağlar. Örnek verecek olursak scalp trader için 5-15 dakikalık mum grafik formasyonu içerisinde alım-satım yapabilmek trade yeteneğinizi geliştireceği gibi daha doğru kararlar almanıza yardımcı olacaktır.

• Gürültüyü takip edin

Finansal piyasalarda gürültü deyimi alıcı ve satıcıları belirtmek için kullanılmaktadır. Kripto para piyasalarında gürültü emir defterinde yer alan işlem hacimleri ve alıcı satıcı sayılarını ifade etmektedir. Piyasadaki ana akımı görüp ona göre işlem açmak teknik analizin en basit tabiri olan trend is your friend düşüncesiyle de örtüşmektedir. Emir defterinde yer alan yüklü alış miktarı ve katılımcı sayısı sizlere fiyatın artış yönlü olabileceği gibi satış kısmındaki yüklü blok satışların gerçekleşmesi durumu ise trendin düşüş yönlü olabileceğini göstermektedir.

Son olarak toparlayacak olursak bu yazımızda scalping nedir, kripto paralarda scalping işlemleri nasıl yapılır ve scalping stratejileri hakkında farklı fikirlere yer verdik. Scalp trader olmanın avantajları ve dezavantajları olabileceğini yukarıda belirttim. Risk profilinize göre trade yönteminizi seçip finansal piyasalarda yatırım yapmadan önce scalping işinin ne kadar zor ve tehlikeli olabileceğini söylemeden geçmek istemiyorum. İleri düzey teknik analiz bilgisine erişmeden ve psikolojinizi yönetmeden scalping diyebileceğimiz tırtıklama işlemlerinin ilk zamanlar için sermayenizi eritebileceğini unutmayın.

Faiz kelime anlamı olarak paranın kullanım karşılığında ödenen bedeldir. Biraz daha açacak olursak kiralanan paranın kiralanma bedeline faiz adı verilmektedir. Günümüz konvansiyonel(geleneksel) ekonomi ülkelerinde finansal piyasalarda faiz oldukça önemli yer edinmektedir. Ülkelerin belirlemiş olduğu politika faizi ile makro ekonomik veriler (büyüme, işsizlik, yatırımlar, tasarruf oranları) dengelenmektedir. Faiz artırımı ya da azaltılması günümüzde ekonomiler için oldukça önemli olmasının yanında, gelişmekte olan ekonomiler için kilit nokta halini almıştır. Merkez bankaları belirlemiş oldukları politika faizi ile ülke ekonomik görünümü hakkında oldukça belirleyici bir görev üstlenmektedir. Son zamanlarda ülkemizde de oldukça önemli olan sorulardan olan faiz artırımı nedir, faiz artırımı neyi etkiler ve merkez bankası faiz artırımı ne demektir konularına bu yazımızda yer vereceğiz.

Merkez bankalarının ülkelerin ekonomi yönetimleri için oldukça önemli görev üstlendiğini yukarıda belirtmiştik. Merkez bankaları ülkedeki siyasi iktidarın ekonomik politikaları ile uyumlu olup para politikalarına yön verirler. Ülkemizde son zamanlarda oldukça tartışılan konulardan birisi olan merkez bankası bağımsızlığı konusu da buradan gelmektedir. İktidar sahipleri belirlemiş olduğu ekonomik program ile tüm kurumların ortak hareket etmesini istemektedir. Buna karşılık siyasi iktidar tarafından atanan merkez bankası başkanları zaman zaman para politikası kararlarında görüş ayrılığı yaşadığından siyasi krizlere neden olabilmektedirler.

Merkez bankalarınca belirlenen faiz artırımı nedir ? Merkez bankaları faiz artırımı yaparak piyasadaki para miktarını belirleyerek ülkenin ekonomik görünümüne yön verirler. Faiz artırımını en iyi anlamanın yolu olarak kendinizi merkez bankasının yerine koyarak düşünebilirsiniz. Kendinizi merkez bankası yerine koyun. Etrafınızda paraya ihtiyacı olan şirketler, bankalar ve hane halkı (bireyler) bulunmakta. Siz ise elinizdeki faiz oranı gücünü kullanarak piyasadaki para miktarını, borçlanma oranlarını, döviz kurlarını, yatırımları ve etrafınızdaki insanların zenginleşmesini(büyüme) etkileyebiliyorsunuz.

Elinizde büyük bir güç var fakat bu gücü yanlış kullanırsanız ülkenin ekonomik görünümünü bozabilir, etrafınızdaki insanların fakirleşmesini ya da zenginleşmesini sağlayabilirsiniz. Siz olsanız faiz artırımı yapar mıydınız ? Ya da neye göre faiz artırımı yapardınız ? Şimdi gelin beraber faiz artırımının neden olabileceği olumsuz etkileri nelerdir inceyelim.

Merkez Bankası Neden Faiz Artırımı Yapar ?

Faiz oranları ülkedeki yatırımları ve üretimi belirleyen en önemli faktör olduğunu yukarıda belirtmiştik. Merkez Bankası(Siz) faiz oranlarını artırarak ülkedeki yatırımları, üretimi, tasarrufları ve döviz kurlarını etkileyebileceğini yukarıda söylemiştik. Faiz paraya ihtiyacı olan kişinin başka bir kişiden borç alması durumunda parayı kullanma bedeli olarak karşı tarafa ödediği bedel olduğunu biliyoruz. Peki paraya ihtiyacı olan ülkelerde merkez bankaları neden faiz artırır ? Cevap çok basit paraya ihtiyaç olduğu için 🙂 Faiz artırımı yapmanın herkes olumsuz bir durum olduğunu biliyorsa merkez bankaları neden faiz arttırıp ülkenin ekonomik görünümünü bozmaya çalışsın ?

Faiz artırımının olumsuz etkileri nelerdir ? Bütçe açığı bulunan ülkelerde finansman ihtiyacı bulunduğundan, ilgili yatırımların yapılabilmesi ve üretimin devam edebilmesi için ülke yönetimleri paraya ihtiyaç duyarlar. Bütün ülkelerin borcu bulunmaktadır. Hatta dünyada en büyük borcu olan ülkenin süper güç olan A.B.D nin olduğunu söylesem şaşırabilirsiniz. Her ülkenin gelişmişlik seviyesi, kalkınma düzeyleri ve ekonomik yeterlilikleri farklı olduğundan belirlemiş oldukları faiz oranları da farklıdır. Basit bir örnekle düşünecek olursak Almanya politika faizi ile Türkiye politika faizi aynı değildir. Nedeni ise iki ülkenin içerisinde bulunduğu ekonomik gelişmişlik seviyesi ve siyasi-politik risklerdir. Temelde ise iki ülkenin paraya ihtiyaç duyma seviyesinin farklı oluşudur.

Ülkedeki faiz oranları artarsa ne olur ? Faiz oranları yatırımların azalmasına, döviz kurlarının düşmesine, kredi ve mevduat faizlerinin yükselmesine, dolaylı yönden işsizliğin artmasına ve üretimin azalmasına neden olmaktadır. Faizlerin %1000 lere ulaştığı 2001 bankacılık krizinde söylenen “paradan para kazanma” cümlesini birçok kişi hatırlayacaktır. İşte faiz oranlarının artması yeni iş kurma fikrinde olan yatırımcıları azaltacağından birçok yatırımcıyı risksiz yatırım aracı olan mevduat faizine yöneltmektedir.

Faiz artırımının zararları nelerdir ? Faiz oranlarının artmasının en büyük etkilerinden birisi de döviz kurlarının düşmesidir. Ülkemizde de son zamanlarda faiz oranlarının artırılması ile döviz kurlarının ve bunun sonucunda enflasyonun dengelenmesi politikası güdülmektedir. Ülkedeki faiz oranları arttırıldığında ülkeye sıcak para girişi(döviz) sağlanır ve yabancı yatırımcı sayısı artar. Bol olan şeyin fiyatı düşük olur mantığından hareketle döviz kurları düşmeye başlar.

Faiz yükselirse ne olur sorusuna verilebilecek cevaplardan birisi de faiz oranlarının artmasının en önemli diğer bir sonucu enflasyonist baskıyı azalmasıdır. Ülkemiz içinde bulunduğu şartlar gereği ithalata bağımlı olmakla beraber ithal girdilerin çoğu yabancı para cinsiyle yapılmaktadır. Ülkedeki döviz kurunun yüksek olması ve yabancı para ile ülkemize giriş yapan mallar ve ürünler döviz kuru arttıkça ithal girdilerin maliyeti artacağından malların ve hizmetlerin fiyat artışları ülke içindeki enflasyonu arttıracaktır.