Teknik analiz yaparken birçok indikatör kullanırız. Kullanılan indikatörler kimi traderlar tarafından favori araçlar olarak kullanılsa da bazıları tarafından pek sevilmez ya da araç kutusu içerisine almazlar. Bugünkü yazımızda teknik analizde en çok kullanılan indikatörlerden birisi olan Stokastik indikatörü nedir nasıl kullanılır, Stokastik indikatörü nasıl yorumlanır ve stokastik nasıl hesaplanır gibi sorulara detaylıca yanıt vereceğim. Stokastik indikatörü borsalarda, döviz paritelerinde ya da kripto paralarda en çok kullanılan momentum indikatörlerinden birisidir. Stokastik hacim ya da volatilite ölçmez, size sadece trendin yönü ve aşırı alım-satım noktaları hakkında bilgiler verir.

İndikatörler geçmiş fiyat hareketlerinden yararlanarak geleceğe yönelik tahmin ve fiyat analizi yapma konusunda bizlere bilgi verirler. Stokastikde geçmişte oluşan fiyatları ölçerek bizlere piyasanın aşırı satıldığını ya da aşırı satın alındığını gösterir.

Stokastik İndikatörü Nasıl Kullanılır ?

Stokastik indikatörü tıpkı RSI indikatörü gibi bizlere 0-100 aralığında değer tablosu sunar. Ölçüm metodu olarak %K ve %D değerleri bulunmaktadır. Teoride %K %D yi aşağıdan yukarıya doğru kestiğinde al sinyali, yukarıdan aşağıya kestiğinde ise sat sinyali olarak bilinmektedir.

Aşırı alım-satım noktalarını gösterdiği için biz bu bilgiye 0-20 arasında piyasanın aşırı satılmış olduğunu ve bu aralıklarda %K değeri %D değerini aşağıdan yukarı kestiğinde al, 80 ve üzeri değerlerde ise %K %D değerini yukarıdan aşağıya kestiğinde ise sat sinyali olarak uygulayabiliriz.

Al sat sinyalleri üretmenin başka bir formülü ise teknik analiz yaparken uyumsuzluk sinyallerinden faydalanmaktır. Aşırı alım satım indikatörlerinin uyumsuzluk sinyallerinde güzel ipuçları verdiğini daha önceki yazılarımızda da belirtmiştik.

Stokastik İndikatörü Nasıl Hesaplanır ?

Stokastik hesaplanırken %K ve %D değerlerinden faydalanır. İki çizginin birbiriyle olan kesişimi ile al-sat sinyalleri türettiğini söylemiştik. Stokastik indikatörünün hesaplanışında kullanılan %K ve %D değerlerinin formülü aşağıdaki gibidir:

%K = 100 *(Güncel Kapanış – Düşük 14) / (Yüksek 14 – Düşük 14)

%D = %K’nın 3 günlük basit hareketli ortalaması (SMA)

Stokastik indikatörünün standart kullanımı 14 barlık kullanımıdır. Eğer ki bu periyodu azaltıp 10 ya da 5 gibi periyotları kullanırsanız indikatörün daha çok al-sat sinyali oluşturacağını unutmayınız. Yukarıdaki formülde düşük 14 kalıbı 14 bar içerisinde en düşük fiyatı baz almaktadır. Eğer ki siz %K periyodunu 14 yerine 5 seçerseniz bu durumda formül son 5 bardaki en düşük değeri baz alacaktır.

Stokastiğin sadece bir indikatör olduğunu unutmayın, indikatörler herşey değildir. Bu nedenle stratejinizi yaparken farklı indikatörleri kullanmayı deneyiniz. 2 tane farklı aşırı alım satım indikatörü kullanmanın hiçbir mantığı yoktur. Bunun yerine strateji kurarken bir aşırı alım satım indikatörü bir adette hacim indikatörü ya da hareketli ortalamaları kullanmak faydalı olabilir.

Teknik analiz yaparken grafiklerde en çok rastlanan formasyonlar arasında yer alan üçgen formasyonları bizlere trade yapma konusunda oldukça yol gösterici olurlar. Grafikler içerisinde fiyat hareketlerini incelerken birçok trader üçgen formasyonu arar ve formasyonun kırılım yönüne doğru trade etmeye çalışır. Üçgen formasyonlarında trendin yönü oldukça önemlidir. Formasyona başlarken fiyatlar aşağı yönlü bir ivme gösterip ardından üçgen oluşturuyorsa muhtemelen oluşturacağı üçgende aşağı yönlü kırılım yapacaktır. Eğer ki yükselen bir trend mevcut ve trend içerisinde üçgen formasyonu oluşuyorsa formasyon yüksek ihtimalle üst direncini kırarak yükselmeye devam edecektir.

Fiyatların arz ve talebe göre salınım yapmasıyla oluşan üçgen formasyonları nasıl yorumlanır ? Formasyonlar belirli bir düzen içerisinde aşağı-yukarı hareket etmesiyle geometrik şekiller oluştururlar. Geometrik şekillere istediğiniz isimleri verebilirsiniz. İster üçgen , ister dörtgen ya da farklı bir isim. Burada önemli olan formasyon içerisinde oluşan fiyat hareketlerinin biz yatırımcılara ne mesaj verdiğidir.

Üçgen formasyonlarını türlerine göre ayırmak isterseniz devam formasyonları ya da geri dönüş formasyonları olarak ikiye ayırabilirsiniz. İki türde de asıl önemli olan konu trend yönü olduğunu unutmayalım. Üçgenlere dair türler aşağıda tek tek anlatılmaktadır.

Simetrik Üçgen Formasyonu Nedir Nasıl Yorumlanır ?

Simetrik üçgen formasyonlarında önemli olan trend yönüdür. Aşağıdan ve yukarıdan aynı açılarla iki farklı çizginin birleşmesiyle simetrik üçgen oluşur. Fiyatlar bu simetrik üçgen içerisinde aşağı ve yukarı fiyat hareketleri gerçekleştirirler. Fiyatlar üçgen sonlarına yaklaştıkça kırılım yönüne doğru hacim artar ve kırılım sağlandığında üçgenin en üstü ile en altı arasındaki yükseklik kadar yeni bir fiyat hareketi yapması beklenir.

Yukarıdaki fotoğrafta boğa piyasasında ve ayı piyasasında simetrik üçgen formasyonları ulaşabilecekleri fiyat hedefleri ile incelenmiştir. Simetrik üçgen formasyonu içerisinde hareket eden fiyatlar üçgenin sonuna yaklaştığında hacimdeki hareketlenmeler sizler için formasyonun aşağı/yukarı hareketi için en güzel ipuçlarıdır.

Yukarıda Tradingview üzerinde AYEN hisse senedine dair günlük periyotta fiyat analizini görmektesiniz. Fiyatlar yükselen bir trend içerisinde aşağı/yukarı fiyat hareketleri ile simetrik üçgen formuna girmiştir. Fiyatlar üçgen formunun ucuna yaklaştıkça beyaz üçgen ile hacimdeki artışı görebilmekteyiz. Fiyat grafiği ile hacim grafiğini karşılaştırırsanız beyaz oklarla gösterilen yerlerden sonra ciddi bir hareketlenme başlamış ve formasyon fiyat hedefini %90 seviyede tamamlamıştır.

Yükselen Üçgen Formasyonu Nedir Nasıl Yorumlanır ?

Yükselen üçgen formasyonları yükselen bir trendden sonra fiyatların zigzag yapmasıyla ve satıcıların giderek güç kaybettiği, fiyatların yükselen bir trendden destek alarak her defasında daha yüksek bir destek yapması durumudur. Satıcılar yükselen üçgen formasyonunda formasyonun sonlarına doğru güçlerini kaybederek piyasayı boğalara bırakırlar. Boğalar üçgen formasyonunun direncini yukarı yönlü kırarak fiyat hedefine doğru hareket ederler.

Fiyatlar yukarıdaki fotoğrafta gördüğünüz üzere yükselen bir trendden gelmiş önce üst dirence çarparak aşağıda kendine destek seviyesi yaratarak tekrar yukarı hareket denemesi yapmıştır. Bu şekilde 2-3 destek/direnç testi yaptıktan sonra fiyatlar üçgen sonuna yaklaşıp üst direnci kırarak fotoğrafta gördüğünüz fiyat hedefine doğru hareket etmiştir.

Alçalan Üçgen Formasyonu Nedir Nasıl Yorumlanır ?

Alçalan üçgen formasyonları ise yükselen üçgen formasyonunun tam tersi olarak düşen bir trendden geliyor olması gereklidir. Düşen trendden gelen fiyatlar bir üçgen kalıbı içerisinde hareket ederler. Fiyatların bu salınımı sonrasında oluşan alçalan üçgen formasyonu üçgenin sonunda alt desteğini aşağı yönlü kırarak yeni bir trend oluşumu gerçekleştirebilirler.

Yukarıda alçalan üçgen formasyonu nasıl yorumlanır sorusuna yanıt verilebilecek bir örnek grafik görmektesiniz. Grafikte fiyatlar düşen bir trendden geliyor olması ve aşağıda kendine destek yaratıp yukarıda yarattığı dirençlerin hepsi bir öncekinden daha düşükte gerçekleşmesi alçalan üçgen formasyonu için yeterlidir. Bu formasyonda olası fiyat hedefi üçgen içerisindeki en yüksek ile en düşük arasında kalan uzunluğun aynısı kadar olacaktır.

Ayı piyasalarında sıklıkla görülen alçalan üçgen formasyonları içerisinde üçgenin büyüklüğüne göre günler, haftalar ya da aylarca fiyat zigzagları yapabilir. Burada önemli olan ne zaman pozisyon açıp ne zaman kapatacağınızdır. Alçalan üçgen pozisyonlarında en korkutucu olan fiyatların zirve yaptığı dönemde hissede long(alış) olmaktır. Birçok amatör yatırımcının fiyatların her gün %5-6 yükseliyor diye bir hisse senedine girip zirvede yakalanması birçok kişinin başına gelebilecek en kötü durumlardan biridir.

Formasyonlar içerisinde daha önceki yazılarımızda omuz baş omuz formasyonunu incelemiştik. Bugünkü yazımızda yükselen trendlerin sonunda görülen omuz baş omuz formasyonuna çok benzer olan ters omuz baş omuz formasyonu nedir nasıl yorumlanır ? Kısacası TOBO olarak bilinen formasyonda yön belirleyici olan satıcılardır. Satıcılar destek noktasının aşağı yönlü kırılmasıyla trendin aşağı yönlü devam edeceğini düşünüp satışlara devam ederler. Fiyatlarda tepki gelmesiyle direnç noktası dediğimiz TOBO formasyonunda boyun çizgisi yukarı yönlü kırıldığında satıcılar bu sefer alış yönlü harekette bulunarak trend yukarı yönlü hareket etmeye başlar.

Ters omuz baş omuz formasyonu piyasalarda en çok uygulanan ve gerçekleşme yüzdesi yüksek olan formasyonlar arasındadır. Tıpkı omuz baş omuz formasyonunda olduğu gibi ters omuz baş omuz formasyonunda da formasyonların daima %100 çalışmayacağını unutmamamız gerekir. Formasyonları yorumlarken formasyon içerisindeki hareketlerini mutlaka hacim indikatörleri ve takas analizi ile teyit etmeyi unutmayınız.

Ters Omuz Baş Omuz Formasyonu Nasıl Yorumlanır

TOBO formasyonu benzeri olan omuz baş omuz formasyonunun aksine düşen trendlerde görülmektedir. Fiyatlar salınım yaparken zigzag hareketleri yaparak önce omuz diyeceğimiz ilk üçgeni daha sonra omuz dediğimiz bölgeden daha büyük bir baş formasyonu oluştururlar. En sonda ise fiyatların aşırı yükseldiğini savunan boğalar ikinci bir omuz bölgesini oluşturarak formasyonu gerçekleştirmiş olur.

Formasyon izlemesi yaparken fotoğrafta fark ettiyseniz fiyatlar formasyonu oluştururken keskin çizgilerle üçgenler oluşturup hızlıca hareket etmeyip, aşağı yukarı ufak girintili çıkıntılı diyebileceğimiz hareketlerle formasyon çizerek devam ediyor. Sizlerde borsada işlem yaparken izlediğiniz hisse senedi yada farklı finansal araçlarda keskin hatlar beklemeyin. Hatta formasyonlar düz bir boyun çizgisi üzerinde de gerçekleşmeyebilir. Bazen 15-20 derecelik eğik bir açıyla boyun çizgisi oluşabilir.

Burada önemli olan formasyon oluştuktan sonra boyun çizgisinin yukarı yönlü kırılıp kırılmayacağını tespit etmektir. TOBO formasyonu oluştu diye bu hisse yada bu emtia kesinlikle yukarı sürecek diye düşünülmemeli. En azından 1-2 barlık boyun çizgisi üzerinde kapanış beklenmelidir. Boyun çizgisi yukarı yönlü kırılırken yüksek hacimli işlemler formasyonun hedefi konusunda oldukça sağlam sinyaller verirler.

TOBO Formasyonu Fiyat Hedefi Nasıl Hesaplanır ?

Teknik analizde TOBO formasyonu oluştuğunu gördünüz. Peki fiyatlar nerede sonlanır ? Nerede satış başlar ? Herkesin merak ettiği akıllardaki soru belli. TOBO formasyonu da tıpkı OBO formasyonu gibi oluşurken yaptığı boyun çizgisi ile baş kısmı arasındaki yüksekliği kadar yeni bir yükseklik yaparak formasyon hedefini tamamlaması gerekir. Formasyonlar her zaman nokta atışı formasyon hedefi gerçekleştirmeyebilir. Bazen yarım fiyat hedefi oluştururlar. Formasyon hedefi nerede oluşur sorusuna yanıt arıyorsanız mutlaka Fibonacci ya da trend analizi yapınız.

Baş çizgisi ile boyun çizgisi arasında oluşan H yüksekliği fotoğrafta boyun çizgisini yukarı kırarak yeni bir kanal açarak H yüksekliği kadar yükselmiştir. H yüksekliği bazen H/2 olacak şekilde yarım fiyat hedefi yapmış olur. Bunun nedeni H fiyat hedefi öncesinde fibonacci direnci ya da güçlü bir trend direnci olabilir. Bu nedenle teknik analiz yaparken formasyon hedeflemesi yaparken sadece formasyonun gideceği hedefe odaklanmayın.

Traderler teknik analiz yaparken formasyonların gücünden faydalanırlar. Formasyonlar trade yaparken riskimizi minimize edebilmek için bizlere yol gösterici olarak öncü davranışlar sergilerler. Borsalarda, kripto paralarda ya da döviz paritelerinde işlem yaparken yararlandığımız teknikler arasında omuz baş omuz formasyonu en çok kullanılan trend dönüş formasyonları arasında yer almaktadır. Formasyonlar daha önceki yazılarımızda söylediğim gibi %100 çalışmak zorunda değildir. Önemli olan formasyonu izlerken yapacağınız trade hamleleridir. Formasyon tamamlanırken indikatörlerin hareketi ve hacim analizi oldukça önem taşımaktadır. Bu nedenle hangi formasyonu incelerseniz inceleyin sadece formasyonu izlemeyin mutlaka hacim ve farklı bir indikatör ile izleyiniz.

Omuz Baş Omuz Formasyonu (OBO)

Namı değer OBO formasyonu fiyatların sert bir ralli yapmasıyla başlayıp oluşturacağı omuz görüntüsü sonrasında fiyatların geri çekilmesiyle boyun çizgisinin ilk hattını oluşturmuş olur. Oluşturduğu boyun çizgisi hattından tepki alan fiyatlar formasyonun baş dediğimiz kısmı için ikinci bir ralli başlatır ve ilk oluşturduğu omuz seviyesini yukarı doğru kırarak sert fiyat hareketi oluşturur. Fiyatların belirli bir noktadan sonra düşeceğini düşünen yatırımcılar baş çizgisinin son hattı için sert satışlar yaparak fiyatları boyun çizgisine çekmeyi başarırlar. Fiyatlar baş çizgisine geldikten sonra eğer formasyon işleyecekse son kez ilk yaptığı omuz hareketini oluşturmak için yola çıkar.

OBO trend dönüş formasyonu olarak görüldüğünden dolayı boyun çizgisi aşağı yönlü kırıldığında fiyatların aşağıya doğru düşeceği beklenir. Ama omuz baş omuz formasyonunda fiyatlar elinde sonunda %100 boyun çizgisini aşağıya kıracak diye bir kaide yoktur. Fiyatlar boyun çizgisine dokunduktan sonra nadirde olsa yukarı yönlü hareket gerçekleştirebilirler. Bu nedenle yazımızın ilk başında söylediğim gibi destek kırılımlarını mutlaka hacim indikatörü ile teyit etmeniz gerekir. Fiyatların sağlıklı bir yükselişinden bahsetmemiz için altın kural bellidir. Fiyatlar yükselirken hacim indikatöründe işlem hacminin artması beklenmektedir.

Omuz Baş Omuz Formasyonu Hedefi Nasıl Bulunur ?

Omuz baş omuz formasyonunun boyun çizgisini aşağı yönlü kırdığını düşünelim. Fiyatların nerede duracağını düşünüyorsunuz ? Ya da fiyatların nerede duracağını tahmin edebilir miyiz ? Evet teorik omuz baş omuz formasyonunun hedefini tahmin edebiliriz. Teknik analizde formasyonların hedefini bulmak istiyorsanız destek ya da direnç bölgeleri aşağı/yukarı kırıldığında oluşabilecek yeni kanalın destek ve direnç arasında kalan bölge kadar olması gerektiğini unutmayalım. Nasıl yani ? Örnek olarak OBO formasyonu fiyat hedefini inceleyelim.

Fiyatlar boyun çizgisini aşağı yönlü kırdığını görmektesiniz. Fiyatlar aşağı yönlü kırıldığında baş çizgisi ile boyun çizgisi arasında oluşan H yüksekliği kadar bir düşüş yapması beklenir. Fiyatlar H yüksekliği kadar düşüş sağladıktan sonra bir noktadan tepki alarak yeni bir trend oluşturabilir ya da yatay hareketlere başlayabilir. Teknik analizde omuz baş omuz formasyonu fiyat hedefi yorumlarken Fibonacci geri çekilme seviyelerini kullanarak daha makul kararlar alabilir fiyat hedefi tahmininde daha sağlıklı analizler yapabilirsiniz.

Teknik analizle ilgilenen yatırımcılar formasyonların ne kadar önemli olduğunu bilirler. Formasyonlar hayatın her alanında olduğu gibi piyasalarda da belirli bir düzen içerisinde gerçekleşir. Borsalarda, kripto paralarda ya da döviz pariteleri gibi hacimli piyasalarda işlem yaparken formasyonların etkilerini daha net bir şekilde görebilirsiniz. Formasyonlar içerisinde en sık gördüğümüz ikili dip ve ikili tepe formasyonları piyasalarda biz yatırımcılara riskimizi azaltma konusunda oldukça yardımcı olmaktadır.

Finansal piyasalarda görmüş olduğumuz ikili dip ve ikili tepe formasyonu belirli bir düzen içerisinde destek ve direnç noktaları arasında salınım yaparak ilerlemektedir. Formasyonların birer trend düzeni olduğunu unutmayınız. Trendlerde belirli bir destek ve direnç noktaları arasında fiyat hareketi sağlayarak yatırımcısına alım-satım noktaları hakkında fikir verirler. Piyasalarda en çok görülen formasyonlar arasında bu yazımızda öncelikle ikili dip formasyonu nedir, ikili dip formasyonu nasıl yorumlanır ve ikili dip formasyonu hedefi nasıl hesaplanır gibi sorulara cevap vereceğiz.

İkili Dip Formasyonu Nedir Nasıl Yorumlanır ?

İkili dip (double bottoms) formasyonu piyasalarda W harfi şeklinde gerçekleşebileceği gibi destek noktasından aldığı tepkiyle de yükselerek gerçekleşebilmektedir. İkili dip formasyonları genelde adından da anlaşılacağı gibi trend diplerinde destek noktalarında çalışmaktadır.

İkili dip formasyonu nasıl yorumlanır ? Üstteki fotoğrafta gördüğünüz gibi düşen bir trend sonrasında belirli bir noktadan destek alan fiyatlar W formasyonunun boyun kısmından satış baskısı ile tekrar aşağı yönlü harekete devam edip ilk dip noktasına geldiğinde tepki alışı gerçekleşmiştir. Tepki alışlarından sonra hisse ilk boyun çizgisi olan noktayı kırdıktan sonra H aralığı kadar yükselmiştir.

İkili dip formasyonu fiyat hedefi nasıl hesaplanır ? Formasyonda gördüğünüz gibi W tipine benzer hareketler yaparak salınım gerçekleştirmiştir. Burada önemli olan ikinci tepki noktasından sonra fiyatların tepki alıp almayacağıdır. Fiyatlar ilk dip sayılan noktadan tepki alıp yukarı yönlü hareket gerçekleştirirse ikili dip formasyonu çalışabilir. Eğer fiyatlar ilk tepki noktasına dokunup aşağı yönlü destek noktası kırılırsa pozisyon kapatılır.

İkili dip formasyonlarında herkesin merak ettiği konulardan biriside fiyatların nerede duracağıdır. Fotoğrafta W tipi formasyonda fiyatlar destek ile boyun çizgisi arasında H aralığı kadar bir yükseklik yapmıştır. İkili dip formasyonu çalıştığında yapmış olduğu H yüksekliği kadar bir paralel açarak, kanal yeni bir H yüksekliği ekleyerek trendi devam ettireceği düşünülür.

İkili Tepe Formasyonu Nedir Nasıl Yorumlanır ?

İkili tepe formasyonu tıpkı ikili dip formasyonu gibi traderlar tarafından en çok kabul görmüş formasyonlar arasında yer almaktadır. Formasyon genel olarak adından da anlaşılabileceği gibi trend zirvelerinde yada tepelerinde görülmektedir. İkili tepe(double tops) formasyonu nedir ? Formasyon daha önce en yüksek yapmış bir trendde yeni bir yüksek yapmak istemesi sonucunda fiyatların yukarı yönlü hareketi doğrultusunda eski yüksek seviyesini kıramayıp aşağı yönlü hareket etmesidir.

İkili tepe formasyonu nasıl yorumlanır ? Formasyonun yorumlanması oldukça basittir. Aşağıdaki fotoğrafta gördüğünüz gibi fiyatlar geçmişteki zirvesine geldiğinde yeni alıcılar bulamadığında satıcıların baskın çıkmasıyla psikolojik olarak direnç noktası sayıldığından buradan satış baskısıyla aşağı yönlü hareket eder. Fiyatların daha önceki zirvesini yukarı yönlü kıramayıp aşağıya doğru hareket etmesi ikili tepe formasyonunun oluştuğunu teyit eder. İkili tepe formasyonları piyasalarda M harfine benzer hareketler yapabilmektedir.

İkili tepe ve ikili dip formasyonları sadece destek ve direnç noktaları ile değil hacim ve momentum indikatörleri ile teyit edilmesi riskinizi minimum seviyelere indirmenize yarayacaktır. Formasyon analizi yaparken fiyatların yukarıda gördüğünüz gibi birebir M yada W harfi çizmesini beklemeyin.

Finansal piyasalar gündem akışından anlık etkilenen ve buna göre hareketlenen piyasalardır. Bu nedenle W harfi çizerken noktası noktasına hareket beklememekte fayda var. Örnek vermek gerekirse 1.dip noktası olarak 10,50 seviyesi elinizde mevcut ve trend ikinci kez 10,50 seviyesine inme eğilimini taşıyor. Burada 10,50 ye dokunursa alırım diye düşünmeyin. Dip seviyesine yakın noktalardan alım yapmaya çalışarak hem stop noktasına yakın pozisyon açmış olur, hem de dip seviyesini belki de test etmeyecek büyük bir trend dönüşünü yakalamış olabilirsiniz.