Finansal piyasalarda bir trader olarak en çok dikkat ettiğiniz göstergeler hangileridir diye sorsanız işlem hacmi göstergesi ilk beş içerisinde gelir. Peki borsada hacim nedir, borsada hacim nasıl yorumlanır ? Piyasalarda hacim yapılan işlemlerin yoğunluğunu ifade etmektedir. Nasıl yani ? GARAN hissesini örnek alalım. Alıcı ve satıcıların GARAN hissesinde işlem yaparak alım-satıma girmeleri işlem hacmi göstergesini arttıracaktır. İşlem hacmi piyasalarda en çok dikkate değer göstergeler arasında yer almaktadır. Sadece hisse senetlerinde değil, kripto paralarda ve döviz paritelerinde de oldukça önemlidir. Borsada işlem hacmi göstergesini birçok trader farklı yorumlamaktadır fakat en temelde hacim indikatörünün nasıl yorumlanması gerektiğini bilmeniz açacağınız pozisyonlarda riskinizi daha da minimum seviyelere indirecektir.

Borsada hacim alıcı ve satıcıların yapmış olduğu işlemler toplamıdır. Yapılan alım ve satımlara göre piyasada bir işlem hacmi büyüklüğü oluşur. Oluşan işlem hacmi büyüklüğüne göre yatırımcılar piyasanın yükseleceğine ya da düşeceğine dair birtakım öngörülerde bulunurlar. Borsada hacim bazı indikatörler para birimi cinsinden gösterirken bazıları ise adet olarak göstermektedir. Adet olarak gösterilenler lot bazında yapılan hacimi göstermektedir.

Borsada Hacim Nasıl Hesaplanır ?

Birçok yatırımcının aklındaki sorulardan birisi de borsada hacim nasıl hesaplanır konusudur. Piyasalarda işlem hacmi hesaplanırken alıcı ve satıcıların işlemleri toplanır ve o zaman diliminde kayıtlarda gösterilir. Örnek verecek olursak GARAN hisse senedinde 1 dk lık periyotta işlem yaptığınızı düşünelim. Aşağıdaki fotoğrafta gördüğünüz üzere 1 dk lık periyotta lot bazında 6,85 Milyon lot işlem olmuştur.

1 dk lık periyotta yukarıda yer alan sayısal rakam lot bazında hesaplanmıştır. Alt tarafta görülen yeşil ve kırmızı çubuklar ise hacim indikatöründe alıcı ve satıcı baskınlığını ifade etmektedir. İşaretlediğimiz yeşil uzun histogramda gördüğünüz yeşil renk o zaman periyodunda alıcıların satıcılara göre baskın geldiğini düşünebilirsiniz. Hacim histogramında gördüğünüz turuncu ince çizgi ise hacim ortalamasını göstermektedir. Ben işlem hacmi indikatörü olan Volume kullanırken 20 periyotluk işlem hacmi ortalamasını kullanmaktayım. İşaretlediğimiz zaman diliminde uzun yeşil çubuk gördüğünüz gibi ortalamayı geçerek ciddi alıcı yoğunluğu bizlere net şekilde göstermiştir.

Hacim hesaplaması yaparken yine aynı örnekten gidelim. 6,85 M lot hacim görülen zaman diliminde 4 M lot alıcı 2,85 M lot satıcı olduğunu düşünelim. Bu durumda hacim = 4 M + 2,85 M lot yani 6,85 milyon lot olarak hesaplanacaktır.

Para birimi cinsinden yapılan hesapta ise durum biraz farklıdır. Borsada alacağınız her bir hisse lot olarak ifade edilir. Hisselerin lot değeri para cinsinden ifade edilir. Örneğin GARAN hissesinin 1 lotu 6,85 TL dir. Siz 10 lot alış girdiğinizde 10*6,85 TL yani 68,5 TL işlem hacmi yaratmış olursunuz.

Borsada Hacim Nasıl Yorumlanır ?

Piyasalarda VOL olarak geçen hacim nasıl yorumlanır ? Birçok kişinin ilgiyle takip ettiği hacim indikatörlerinin piyasanın yükseleceği ya da düşeceği yönünde önemli sinyaller verdiğini yukarıda belirtmiştik. Peki borsada hacim nasıl yorumlanır ? Hacim göstergesi yorumlanırken çalıştığınız periyotu doğru seçmeniz önemlidir. Zaman dilimi olarak ne kadar minör dilimlere inerseniz açacağınız pozisyonlarda gürültüyü o kadar fazla göreceğinizi unutmayın. Zaman dilimi olarak saatlik, dört saatlik ya da günlük periyotlarda yapılan işlem hacimleri dakikalık görüntülere göre daha anlamlıdır.

Borsada hacim yorumlama yaparken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta hacim ortalamasıdır. Piyasa yükselirken geçmiş işlem hacimlerinin ortalamasından fazlaysa o noktada bir hareket olabileceğini düşünebilirsiniz. Aşağıda GARAN hissesinin saatlik görünümü görmektesiniz. Fotoğrafta kırmızı ile işaretlenen mumda hacim ortalaması alıcı ağırlıklı kırılmış ve ondan sonra piyasa yükselmeye başlamıştır.

Hacim ortalaması yeşil histogramla kırıldığında piyasanın yükseleceğini, kırmızı histogramla kırıldığında ise piyasanın düşeceğini öngörebilirsiniz. Kırmızı histogramla ortalamanın kırılması piyasada o zaman diliminde satıcıların daha üstün geldiğini ve piyasanın düşebileceğini öngörebilirsiniz.

Piyasada işlem yaparken sadece hacim indikatörüne göre işlem yapılmaması pozisyonunuzun güvenliği açısından oldukça önemlidir. Hacim indikatörünün yanında mum grafiklerinin ne anlama geldiğini de yorumlayabilirseniz pozisyonlarınız oldukça sağlıklı olacaktır.

Tradingview üzerinde hacim göstergesi ayarları nasıl yapılır ? Tradingview üzerinde hacim indikatörünü bulmak için aşağıdaki fotoğrafta yapmanız gerekenler detaylı olarak sırasıyla gösterilmiştir.

Tradingview’de işlem hacmi indikatörü için;

1.Göstergelere tıklayınız

2.Açılan ekranda işlem hacmi yazınız.

3.Gösterge grafiğe eklendikten sonra hacimin ayarlarına giriniz.

4.Ayarlarda önce HO uzunluğunu seçiniz.

5.Stil kısmından ise HO uzunluğunun rengini, kalınlığını ve kırmızı/yeşil histogramların kalınlığını ayarlayabilirsiniz.

Bu yazımızda piyasada işlem hacmi indikatörünün nasıl hesaplandığını ve işlem hacminin nasıl yorumlandığı konusunda bilgiler verdik. Bir sonraki yazımızda işlem hacimi indikatörlerinin çeşitlerini ve işlem hacmi ile ilgili nasıl stratejiler kurulabileceği konusunda farklı görüşlere yer vereceğiz.

Borsa İstanbul’da oldukça spekülatif şirketlerden birisi olan AKYHO (Akdeniz yatırım holding) teknik analizini bu yazımızda sizler için inceleyeceğiz. Yakın zaman içerisinde %200 oranında bedelli sermaye artırımına giderek sermayesini güçlendirmiş ve yeni yatırımlar için kaynak arttırmıştır. Şirket son 1 yıl içerisinde açıklamış olduğu çeyreklik bilançolara baktığımızda net kar kaleminde zarar görünse de zararın azalması nispeten olumlu olarak değerlendirilebilmektedir. AKYHO teknik analiz, AKYHO düşecek mi , AKYHO hisse yorumu yazımızın devamında yer almaktadır.

AKYHO grafiğini açıp incelediğimizde gözüme ilk çarpan nokta hissenin zamanında sert hareketler yaparak birçok kişiyi kısa sürede zengin etmesiydi. Hiçbir ağaç cennete kadar uzamaz sözünden yola çıkarak her yükselişin de bir düşüşü olabileceğini öngörmemiz gerekir. Hissenin 21 ekim 2020 tarihinde zirve yaparak 4,39 seviyelerinden aşağı düşüşü oldukça sert olmuştur.

AKYHO teknik analiz görünümüne biraz daha yakından bakacak olursak hissenin şuan için düşüş trendinde olduğunu ve bu trendi devam ettirdiğini söyleyebiliriz. Kanal içerisindeki hareketini devam ettiren AKYHO son zamanlarda 2,70 seviyelerini test ederek yatırımcılarında yükseliş beklentisi yaratsa da düşüş kanalında devam ettiğini çok net görebilmekteyiz.

Yukarıdaki fotoğrafta gördüğünüz gibi AKYHO düşüş kanalında gözlemlenmekte ve mavi noktalar alıcılı tepki, kırmızı noktalar ise satıcılı tepki şeklinde işaretlenmiştir. 13/04/2021 tarihinde AKYHO 1,84 seviyelerini test ederek kapanışını 1,90 olarak gerçekleşmiştir. Bu noktadan destek alıp yukarı yönlü hareket beklediğimiz AKYHO’da muhtemel destek ve direnç noktaları farklı senaryolara göre aşağıda belirtilmiştir.

Senaryo 1

1,90 seviyelerinden destek alarak 2,14-15 seviyelerini direnç olarak görüp bu seviyelerden tekrar satış yiyerek düşen kanal içerisinde tekrar aşağı yönlü hareket edip 1,76-77 seviyelerine ulaşabilir.

Senaryo 2

1,90 seviyelerinden tepki alımı gerçekleşerek ilk direnç seviyesi olan 2,14-15 seviyelerini hacimli kırmasıyla hızlı bir şekilde 2,42-43 seviyelerine ulaşıp buradaki kanal direncinden satış gelebilir.

Senaryo 3

1,90 seviyelerinden gerçekleşebilecek tepki alımı sayesinde sırasıyla 2,14-15 seviyelerini kırıp, ardından 2,42-43 seviyelerini geçerek düşen trend kanalının yukarı yönlü kırılmasıyla yükseliş trendine başlayabilir.

Hisse senedinin kalıcı bir yükseliş potasına girmesi için 2,42-43 bandını hacimli olarak yukarı yönlü kırılması beklenmektedir aksi taktirde düşüş kanalındaki hareketler devam edebilir.

Muhtemel destek / direnç seviyeleri

Direnç seviyeleri: 2,14-2,15 , 2,41-2,42

Destek seviyeleri: 1,90 , 1,74-1,73 , 1,63-1,64

Borsa İstanbul’da işlem gören KLGYO (Kiler Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı) 21 ekim 2020 tarihinde zirve fiyatını görerek 12/04/2021 tarihinde %4,33 düşüşle 1,99 TL fiyatından kapanış yapmıştı. KLGYO şirketine yatırım yapıp uzun süreden beri bekleyen birçok yatırımcı grubundan gelen sorularla sizler için KLGYO teknik analiz yapacağız.

KLGYO bildiğiniz gibi Kanal İstanbul projesi haberleriyle yatırımcı kitlesinde bir beklenti oluşturmuştu. Şirketin son zamanlarda yapmış olduğu %400 bedelli sermaye arttırımı ile 124 milyon TL lik sermayesini 620 milyon TL ye çıkarmıştı. Borsamızda malesef ki son yıllarda sermaye arttırımı haberleri oldukça yanlış yorumlanmakta ve her sermaye arttırımı haberi olumlu bir hava ile karşılanacakmış gibi fiyatlanmaktadır. (Halbuki gerçekte böyle değildir)

KLGYO sermaye artırımı işlemlerini tamamladıktan sonra uzun bir süre yatay hareketin ardından düşüş trendini başlatan hareketler yapmaktadır. Nasıl mı gelin beraber KLGYO hisse senedi teknik analizini beraber yapalım.

KLGYO hisse senedi 13 mart 2020 de başlatmış olduğu ralli hareketiyle 0,47 TL lerden 5 TL fiyatlarını görmüş oldu (bölünme fiyatıyla) Aşağıdaki fotoğrafta gördüğünüz gibi 18 mart 2021 tarihinde ana trendini aşağı yönlü kırmış ve bu tarihten itibaren tekrar ana trende girmek istese de başarılı olamayıp düşüş trendine girmiştir.

Birçok yatırımcının beklemekten sıkıldığı KLGYO hisse senedinde Kanal İstanbul beklentisinin hala hisse senedi üzerinde etkili olduğunu düşünüyorum. Teknik görünüme odaklanacak olursak düşen kama formasyonunun ana trendin altında oluştuğunu görmekteyiz.

Burada yatırımcılar düşen kama içerisinde düşüş ve yükselişten yararlanarak trade etmek suretiyle ortalamalarını aşağıya çekerek maliyet düşürebilir ya da uzun vadeli düşünenler içinde bu tür heyecanlara kapılmayıp hissenin asıl olması gereken değerlere gelmesini bekleyebilirler.

KLGYO teknik analizde eğer ki düşen kama içerisinde al-sat stratejisi güdecek olursanız muhtemel destek ve direnç noktaları fotoğraftaki gibidir.

Yukarıdaki fotoğrafta düşen kama formasyonu içerisinde mavi ile işaretlenmiş noktalar destek (alış), kırmızı ile işaretlenen noktalar ise direnç (satış) bölgeleri olarak gösterilmiştir. KLGYO hisse senedi 12/04/2021 tarihinde 1,99 TL fiyatı ile kapanış göstermiştir. Bu noktadan sonra muhtemel destek ve direnç noktaları aşağıdaki gibidir:

Destek noktaları:1,71-1,72 , 1,54-1,50

Direnç noktaları: 2,03-1,99 , 1,67-1,70

Yukarıda belirtmiş olduğum destek ve direnç noktaları düşen kama formasyonu içerisinde hareket ettiği taktirde geçerli olabilecek seviyelerdir. Hisse ne zaman ki düşen kama formasyonunu yukarı yönlü kırıp ana trend içerisine girerse o zaman farklı senaryolar dile getirilebilir. Dileyen yatırımcılar KLGYO grafiğini açarak günlük grafikte kendileri analizlerini yapabilir bu sayede grafiği daha net görmüş olurlar.

Umarım en kısa zamanda yatırımcısının yüzünü güldürür 🙂

Piyasalarda işlem yapan birçok traderın görmüş olduğu durumlar arasında yer alan fiyat boşluğu (GAP) nedir ve nasıl yorumlanır ? Fiyat boşlukları finansal piyasalarda fiyatın ertesi işlem gününde yukarı ya da aşağı yönde aralıklı açılış yapması durumudur. Nasıl yani ? Piyasalarda durgunluk ya da talep patlaması yaşandığı dönemlerde aşırı alış ve satışlarla açılan piyasalarda T gününün kapanışı ile T+1 günü açılış fiyatı arasında oluşan fiyat atlamalarına gapli açılış denmektedir. Fiyat boşlukları yatırımcılar nezdinde genelde ani fiyat hareketleri ya da korku salan piyasalarda oluşmaktadır.

Fiyat boşlukları nasıl oluşur ? Gapli açılış ya da kapanış o zaman diliminde ya da o fiyat noktasında hiçbir işlem yapılmamış olması demektir. Örnek vermek gerekirse X hissesi 04/03/2021 tarihi kapanış fiyatı 10 TL olsun. T+1 iş günü yani 05/03/2021 tarihinde X hissesinin açılış fiyatı 9,50 TL olursa burada hissenin gapli açılması durumu söz konusu olur. Burada X hissesindeki satıcılar aşırı tepki göstererek hissenin gapli açılış yapmasını sağlamıştır.

Fiyat Boşluğu Nasıl Yorumlanır ?

Borsada gap boşluğu neden oluşur ? Fiyat boşlukları piyasalarda kriz dönemlerinde ya da talep patlaması yaşandığı zamanlarda oluşur. Kriz dönemlerinin yanına siyasi söylemler , seçimler ya da makroekonomik verileri de ekleyebilirsiniz. Talep patlaması yaşanan dönemleri ise tabiri caizse lale devri ya da büyük düşüşler sonrası destek noktalarından gelen tepkiler olarak nitelendirebilirsiniz.

Gap mutlaka kapanır mı ? Yatırımcıların fiyat boşluğu ile ilgili en çok merak ettiği soruların başında gap boşluğunun bir gün kapanıp kapanmayacağıdır. Fiyat boşluklarının kapanıp kapanmaması ile ilgili genel bir kural olmamakla birlikte yapılan istatistiklerde ABD S&P 500 endeksinde son 10 yılda oluşan gapler aynı gün içerisinde kapandığı, Dow Jones endeksinde oluşan fiyat boşluklarının ise %9 unun kapanmadığı izlenmiştir.

Gap kapatmak ne demek ? Gapli açılış yapan finansal varlığın fiyat boşluğunu ilerleyen zamanlarda aynı seviyeye gelerek işlem görmemiş noktalarda oluşan fiyat boşluğunun kapanması durumudur. Örnekle açıklayacak olursak BTC sembolünün 50.000 USD seviyesinden kapanış yaptığını düşünelim. Bir sonraki günde 52.000 dolar yada daha fazla fiyattan açılan BTC gün içerisinde 50.000 ya da daha aşağıya düşerek gap boşluğu alınmış olur.

Fiyat boşlukları ile ilgili temel bilgileri verdikten sonra piyasalarda oluşan fiyat boşluklarının türüne geçebiliriz. Fiyat boşluğunun büyüklüğü ve yönü ile ilgili değişimler bizlere trend dönüşlerini ya da trendin devam edeceğini gösteren sinyaller olarak tanımlanabilir.

1.Standart boşluklar (Common gaps)

Piyasalarda önemsiz sayılıp ciddiye alınmayacak türde olan fiyat boşluklarıdır. Genel olarak hacimsiz piyasalarda görülen bu tür gapler yatay piyasalarda seyir ederler. Yatay piyasalarda açılışta görülen standart boşluklar genelde gün içerisinde kapanır. Piyasada hacmin düşmesi ile oluşan bu boşlukların düzenli olarak gerçekleşmesi işlem yapılan finansal aracın sığlaştığı ve işlem yapabilmenin gittikçe zor olacağı kanısına varılır. Bu durumda yapılması gereken şey piyasa profesyonellerinin analizlerini takip edip heyecanla aniden işlem yapmamak olmalıdır.

2.Kopuk/kırış boşlukları (Breakaway gaps)

Gap boşlukları arasında en önemlileri arasında sayılabilecek kopuş boşlukları yeni bir trendin başlayabileceğini bizlere bildirirler. Fiyat grafiklerinde oluşan sıkışmanın sonucunda genelde meydana gelen kopuş boşlukları aşağı/yukarı yönlü trend başlangıcı için bizlere önemli ipuçları verirler. Kopuş boşlukları gün sonunda mutlaka hacim verisiyle teyit edilmelidir. Düşük hacimli kopuş boşlukları yanıltan sinyaller oluşturabilirler.

Uzun süre ilerleyen yatay piyasalarda, düşen kanal desteklerinde/dirençlerinde, yükselen/alçalan takoz formasyonlarında sert hareketler sonucunda oluşabilirler. Kopuş boşluğunu hacim yada trend indikatörleri ile teyit ettikten sonra pozisyon açmanız durumunda trade yaptığınız finansal araçtaki riskiniz azalmış olur.

3.Devam eden/ölçüm boşluklar (Runaway gaps)

Kopuş boşluklarının devamı niteliğinde sayılabilecek boşluk türü devam eden boşluklardır. Mevcuttaki trendin yönünü ve gücünü belirlemek amacıyla önemli göstergeler arasında yer alır. Fiyatlar bir önceki kopuş boşluğundakinin yükseliğinde devam eden boşluk yaptığında yatırımcılar nezdinde pozitif bir sinyal olarak algılanır ve risk iştahını kabartır. Devam eden gaplerin gün içerisinde kapanması nadir görülmektedir genelde ilerleyen periyotlarda kapabilmektedirler.

Devam eden boşluklar kopuş boşlukları gibi yükseliş yönünde olabileceği gibi düşüş dönemlerinde de gerçekleşebilirler. Düşüş dönemlerinde yatırımcılar satış yönlü işlem açarak piyasaya olan güven bu nedenle azalır.

4.Tükeniş boşlukları (Exhausting gaps)

Genellikle devam eden boşluklardan sonra ortaya çıkabilecek tükeniş boşluklarında fiyatlar yükselişine devam ederken yükselişin devam edeceği yönündeki algı, yatırımcıları harekete geçirir ve güçlü alım yaparak piyasada gapli açılış yaparlar. Halbuki trend bitmiştir 🙂 Trendin sonlanacağı yönünde işlem açan satıcılar gap boşluğunu doldurarak piyasayı aşağı yönlü ya da yatay hareketlere devam ettirirler. Özetlemek gerekirse trendin son zamanlarındaki talebin kısıtlı kalmasıyla arz edenlerin varlıklarını piyasadaki yeni oyunculara devretmesi olarak da tanımlanabilir.

Borsalardaki şirketlere yatırım yaparken en çok kullanılan analiz türü hisse senedi temel analizi yatırımcılar için hayati öneme sahip. Yatırımcılar hisse senedi yatırımı yaparken farklı analiz türlerinden yararlanarak kısa ya da uzun vadeli yatırım yaparlar. Temel analiz nedir ? Şirketlerin bütün gelir-gider ve karlılık analizini yapabildiğimiz tabiri caizse şirketin ameliyat masasına yatırılmasına temel analiz denmektedir. Borsada hisse senedi değerlemesi yapılırken en çok tercih edilen yöntemlerden birisi olan temel analiz bana kalırsa yatırım yapılmadan önce mutlaka incelenmesi ve üzerinde durulması gereken bir konudur. Malesef ki ülkemizde hisse senedi temel analizi gerektiği öneme sahip olmayıp birçok trader teknik analiz yöntemleri ile pozisyon açmaktadır. Tercih edilen bu yöntem kesinlikle yanlış diyemeyiz fakat temel analizi yapılmayan şirketin hisse senedi alınıp-satılması bana göre oldukça risklidir.

Temel analizi yukarıda sadece şirket değerlemesi yönüyle inceledik. Biraz daha geniş açıdan bakılacak olursa temel analiz; şirketin faaliyet gösterdiği ülkenin ekonomik ve politik yapısının ortaya koyduğu risk potansiyelini ve ülkenin makro ekonomik verilerini (GSYH, faiz oranları, döviz kurları vs.) incelemektedir. Dünya majör endekslerinde hisse senedi alım-satımında bulunan portföy yöneticileri şirkete yatırım yapmadan önce ülkenin içinde bulunduğu siyasi ve ekonomik riskleri inceler ardından faiz, kredi derecelendirme puanları, enflasyon oranları, GSMH gibi makro büyüklükteki verileri analiz ederler. Bu yaptığı analizler sonucunda olumsuz bir durum söz konusu ise yapacağı yatırım sınırlı düzeyde kalmaktadır.

Hisse senedi temel analizi genelden özele doğru gidilerek yapılmaktadır özetleyecek olursak aşağıdaki gibi adım izleyebilirsiniz.

• Ülkenin siyasi ve politik riskleri analizi
• Ülkenin makro ekonomik verilerinin analizi
• Ekonomi içerisindeki sektör analizi (teksil, inşaat, bankacılık, gıda vs.)
• Şirketin bilanço, gelir tablosu ve nakit akımı tablosu analizi

Hisse senedi bilanço okuma nasıl yapılır ? Borsaya kote olmuş şirkete yatırım yapmaya karar verdikten sonra birtakım mali analiz rasyolarını kullanarak şirketin ekonomik durumunu özetleyebilirsiniz.

Temel Analiz Bilanço Okuma Teknikleri

Şirketlerin mali raporlarını okuyabilmenin ve özetleyebilmenin en iyi yollarından birisi rasyo analizi yapmaktır. Aşağıda en çok kullanılan şirketlerin ekonomik durumlarını net bir şekilde gösteren mali oranları nasıl bulabileceğinizi gösteriyor olacağım.

Cari oran analizi:

Cari oran nedir ? Şirketin kısa sürede paraya çevirebileceği varlıkları ile kısa vadeli borçlarını karşılayabilme kapasitesini ölçer. Şirketi boşverin bakkal dükkanını ele alalım. Bakkalın kasasında bulunan nakit ve banka hesabındaki bir miktar parayla kısa sürede ödemesi gereken borçlarını ödeyebilme gücünü gösterir. Sektöre göre farklılık gösteren cari oranın 1,5 üzerinde olması beklenmekle beraber 2’yi yakalayabiliyorsa yeterli görülmektedir.

Bilanço analizi nasıl yapılır ? Gelelim uygulamaya borsaya kote olmuş x hisse senedinin üç aylık bilançosunu açtınız burada dönen varlıklar / kısa vadeli borçlar yaptınız. Bulduğunuz oran 1,7 diyelim. Her şey tamam mı ? Yatırım yapılabilir diyip hemen hisse senedi almak mı gerekir ? Tabi ki de hayır. Bulmuş olduğunuz oranı sektör ortalamasıyla karşılaştırın ve böylece daha anlamlı sonuçlar elde edin.

Likidite oran analizi:

Likidite oran nedir ? Şirketin elindeki stokların para etmediğini ya da satamadığını düşünün. Bu halde dahi kısa vadeli borçlarını elindeki dönen varlıklarıyla kapatabilme gücü likidite oranı ifade eder. Diğer bir adıyla asit test oranıdır. Likidite oranın güvenilir olması açısından 1 olması beklenir. Bu rakam hiçbir stoğun hesaba katılmadan bütün borçların dönen varlıklarla karşılanabileceğini ifade eder.

Likidite oran 1 in altında çıktığında şirket kötü yönetiliyor ya da ölmüş bitmiş denilebilir mi ? Hayır çünkü ülkenin genel ekonomik durumu ile ilgili büyük bir kriz ortamı yoksa şirket elindeki stokları satarak paraya çevirebilir ve mali durumunu düzeltebilir. Bu açıdan sadece likidite orana bakarak karar vermek yanlış olacaktır.

Alacak devir hızı:

Alacak devir hızı nedir ? Şirketin alacak tahsili konusunda sorun yaşayıp yaşamadığını bizlere en net gösteren göstergelerden birisidir. Alacak devir hızı bizlere tahsilat politikası hakkında önemli bilgiler verir. Alacakların ne kadar likit olduğunu bu göstergeden anlayabilirsiniz. Alacak devir hızının yüksek olması şirketin sattığı ürün ya da hizmetin karşılığını kısa sürede tahsil edebildiğini gösterir.

Alacak devir hızı = Net satışlar / Alacaklar toplamı

Stok devir hızı:

Stokların ne kadar hızlı satılabilir olduğunu gösteren stok devir hızı net satışların stoklara bölünmesiyle bulunur. Stok devir hızının yüksekliği şirketin stoklarını etkin bir şekilde yönettiğini gösterir. Sektör ortalamasının üzerinde görünen şirketler bu açıdan olumlu bir izlenim bırakır.

Borç yükü:

Şirketlerin temel analizini yaparken içerisinde bulunduğu toplam borç yükü oldukça önemlidir. Borçların verimli bir şekilde yönetilebilmesi ve faiz yüküne girmemesi biz yatırımcılar için olumlu değerlendirilir. Toplam borç / toplam aktif oranı bizlere şirketin içerisinde bulunduğu borç yükünü göstermektedir. Borsaya kote olmuş şirketlerin borç yükünün düzenli bir şekilde azalması ya da sektör ortalamasının altında olması beklenir. Yüksek faiz ortamı ve enflasyonun bulunduğu ülkelerde (Türkiye, Arjantin vs.) borç yükü oranlarının yüksek çıkması oldukça olumsuz bir durum olarak değerlendirilir.

Aktif karlılık oranı:

İşletmenin yapmış olduğu yatırımların ne kadar karlı olduğunu bizlere aktif karlılık oranı göstermektedir. Aktif karlılık oranı net karın aktiflere bölünmesiyle bulunmaktadır. Benim borsada teknik analiz yaparken en çok kullandığım rasyoların başında gelen aktif karlılık oranı şirketin finansman sağlama türüne göre yıldan yıla farklılık gösterebilir.

Özsermaye karlılık oranı:

Şirketin öz kaynaklarının ne kadar verimli kullanıldığını ve şirket ortaklarının yatırım karlılığını ölçmektedir. Kısacası hissesine ortak olduğunuz şirket paranızı ne kadar iyi yönetiyor sorusuna cevap veren rasyodur. Net karın özsermayeye bölündükten sonra 100 ile çarpılmasıyla bulunmaktadır. Örnek vermek gerekirse X şirketinin net karı 10.000TL, öz sermayesi ise 100.000 TL dir. 10.000/100.000 * 100 = %10 olmaktadır.

Hisse başı kar (HBK):

Borsada şirketler için en basit temel analiz rasyolarından birisi olan hisse başı kar nedir ? Net karın hisse senedi sayısına bölünmesiyle bulunan HBK, şirketin paranızı kullanarak yaptığı karı ölçmenizi sağlar. Hisse başı kar rakamının büyümesi geçmiş yıllara oranla karlılığın büyüdüğüne işarettir. Birçok yatırımcının kilit nokta olarak baktığı HBK oranı bilanço açıklanma tarihlerinde beklenildiği gibi gelmemesi hissenin fiyatında sert hareketle sebep olabilmektedir.

Fiyat kazanç oranı:

Şirketin borsada dolaşımda olan hisse senedi fiyatının hisse başı kara bölünmesiyle bulunmaktadır. Türkiye’de F/K oranı olarak bilinen fiyat kazanç oranı ingilizcede P/E olarak bilinmektedir. Fiyat kazanç oranı analizi nasıl yapılır ? F/K oranı bizlere şirketin elde edeceği 1 TL kar için ne kadar ödeme yapmak istediğimizi gösterir. Örnek vermek gerekirse hissenin F/K oranı 10 ise şirketin elde edeceği 1 TL kar için bizim 10 TL ödemeyi kabul ettiğimizi göstermektedir. Bu açıdan borsada en çok kullanılan temel analiz göstergelerinden birisi olan F/K oranı sektör ortalamasıyla karşılaştırılması oldukça verimli olur.

Piyasa değeri / Defter değeri:

Borsa temel analiz göstergeleri içinde en çok kullanılan oranlardan biriside PD/DD dir. Şirketin finansal raporlarına kıyasla borsada ne kadar değerlendiğini bizlere göstermektedir. Piyasa değeri burada borsada işlem gören şirketin değerini göstermektedir. Defter değeri ise finansal verilerinin değerini göstermektedir. PD/DD değeri yüksek olan şirketten ziyade küçük olan genelde tercih edilir. Fakat bazı durumlarda PD/DD değeri küçük olan şirketin borsadaki performansı daha iyi olmaktadır. Bu nedenle tek başına PD/DD değeri baz alınarak kullanılmaması gerekmektedir.

Esas faaliyet karı:

Gelir tablosu analizi dediğimizde esas faaliyet karı durumu borsada en çok kullanmış olduğum rasyolardan birisidir. Şirketin karlılığını ölçtüğünüzde her yıl artan kar marjı gözünüze çekici geliyor olabilir. Peki şirket karını yürütmüş olduğu faaliyetlerden mi yapıyor ? Yoksa banka bonoları , hazine tahvilleri ya da sizin gibi başka şirketlere yatırım yaparak mı kar elde ediyor. Faiz ortamının yüksek olduğu ülkelerde kesinlikle kontrol edilmesi gereken esas faaliyet karı şirket karının niteliğini bizlere göstermektedir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta şirket karını faaliyet alanından arttırıyor olmasıdır.

Esas faaliyet karı= Brüt kar – faaliyet giderleri

Esas faaliyet karı ile ilgili yukarıda şirketin faiz ya da farklı türde geliri olup karı buradan sağlayabileceğini düşündük. Bunun aksine net karın negatif fakat esas faaliyet karının pozitif görünen bir şirket olduğunu düşünelim. Bu şirkete olan bakışınız nasıl olurdu ? Şirket bu duruma göre faaliyetlerinden kar ediyor fakat ettiği kar birtakım finansal giderlerden dolayı net karı bozarak negatif gösteriyor. Bu durumda şirketin finansman problemlerinin olduğunu ve buna karşılık yürüttüğü ticari faaliyetlerinin olumlu olduğunu düşünürüz.

Yazımız içerisinde temel analiz ne için kullanılır, hisse senedi temel analizi, rasyo analizi ve temel analiz yöntemiyle hisse senedi değerlemesi gibi konulara elimden geldiğince değinmeye çalıştım. Son olarak borsalarda yatırım yapmadan önce sadece teknik analizle değil öncesinde mutlaka temeli sağlam olan şirketlere yönelmenizi, karlılığı düzenli olmayan ve öz sermayesi negatif olan şirketlere yatırım yapmanın riskli olduğunu unutmamanızı tavsiye ederim.