Teknik analiz dendiğinde en önemli indikatörler arasında yer alan Bollinger Bantları nedir, Bollinger Bantları nasıl kullanılır ve yorumlanır sorusu akıllara geliyor. Bantlar teknik analizde sıklıkla kullanılan indikatörlerdendir. Hisse senedi, emtialarda, kripto paralarda oldukça iyi sonuçlar veren Bollinger Bantları standart sapma ve 20 periyotluk basit hareketli ortalamadan oluşur ve piyasada bana göre en iyi volatilite ölçen indikatörler arasında yer alır. Birçok analistin kullandığı teknik analiz osilatörleri arasında olan Bollinger’ın kullanımı Tradingview üzerinden oldukça basit. Tradingview üzerinde göstergeler menüsünden “Bollinger Bantları” olarak arama yapıp favori indikatörlerinize eklemeyi unutmayın.

Bollinger Bantları Nasıl Yorumlanır ?

Bollinger Bantları nasıl hesaplanır ? Bollinger bantları alt bant, üst bant ve ortadaki 20 periyotluk basit hareketli ortalamadan oluşur. Ortadaki hareketli ortalamaya +2 ve -2 standart sapma eklenerek alt ve üst bant hesaplanır. Bollinger bantlarının asıl kullanımı bantların birbirine yaklaşıp uzaklaşması yöntemidir. Burada önemli olan piyasanın volatilitesi ölçülmesidir. Alt ve üst bant birbirinden uzaklaştıkça piyasadaki volatilitenin arttığını, bantlar birbirine yaklaştıkça volatilitenin azaldığını ve yakın bir zaman içerisinde fiyatlarda bir düzeltme (aşağı ya da yukarı) yapacağı anlaşılır.

Bollinger Bantları nasıl kullanılır ? Bantların bir diğer kullanım tipide aşırı alım ve satım noktalarının belirlenmesine yöneliktir. Fiyatlar alt banda dokunduğunda aşırı satıldığını ve alım noktasına geldiğini, fiyatlar üst banda yaklaştığında ise aşırı satın alınmış olduğunu ve satış noktasına geldiğini bizlere gösterir. Fiyatlar alt yada üst bandı kırdığında burada ekstrem bir durum olduğunu fiyatların yeni bir trend yapmak istediğini anlayabiliriz.

Bollinger bantları nasıl yorumlanır ? Bollinger Bantları’nın kullanımını genelde yatırımcılar alt ve üst bant olarak görmekte, ortadan geçen kırmızı 20 periyotluk hareketli ortalamayı unutmaktadır. Ben ise özellikle günlük periyotta analiz yaparken 20 periyotluk basit hareketli ortalamaya önem veririm. Fiyatlar 20 günlük hareketli ortalama üzerine çıktığında üst banda doğru harekete geçeceği düşünülür ve buna göre pozisyon açanlarda bulunmaktadır.

Bollinger Bantları nasıl okunur ? Bollinger bantlarını tek başına kullanarak işlem açmak sermayenizi eritebilir zararla işlem yaptırabilir. Bantları yada kanalları tek başına kullanmak yerine farklı türde bir indikatör ile teyit almak oldukça mantıklıdır. Örnek vermek gerekirse RSI aşırı alım ve satım bölgelerini gösterdiğinden RSI ile teyit almak benim çok işime yaramayacaktır. RSI yerine hacim osilatörleri ya da trend takip edici indikatörlerle (PSAR, ADX vb.) desteklemek oldukça mantıklı olacaktır. Aynı sonuçları veren indikatörlerle işlem yapmak sadece kendinizi kandırmaktan ibarettir. İsmi farklı fakat aynı görevleri yapan osilatörlerden teyit almak yanlış işlem açmanıza sebep olabileceğinden farklı türden indikatörlerden teyit almak her zaman faydanıza olacaktır.

Arama motorlarında bollinger bandıyla ilgili arama yaptığınızda “bollinger bandının sırları” gibi başlıklar görürsünüz. Hiçbir indikatörün özel bir sırrı ya da kullanım tekniği yoktur. Trader indikatörü kendi stratejisine göre uygular ve pozisyon açar. Yazımızda bollinger bantları nedir ve bollinger bandı kullanımı nasıl olur sorularına bütün yönleriyle cevap vermiş olduk. İndikatörün kullanımı ile ilgili tüm sorularınızı yorumlar kısmına yazabilirsiniz.

RSI nedir ? Finansal piyasalarda işlem yaparken yatırımcılar teknik analiz araçlarını kullanırlar. Teknik analiz yaparken birçok indikatör ve trend çizgileri ile duruma göre stratejiler üretmeye çalışırız. Fiyatların hareketinden anlamlar çıkarmamıza yarayan oldukça indikatörler bulunmaktadır. Bu indikatörlerden birisi de birçok traderın mutfağında kullandığı RSI indikatörüdür. Borsada RSI nedir ? Göreceli Güç Endeksi olarak dilimize çevrilen RSI indikatörü bir çeşit Momentum indikatörüdür. Fiyatların yükseliş/düşüş gücünü bizlere en net gösteren momentum osilatörleri arasında yer alan RSI kullanım yerine göre oldukça güzel sonuçlar vermektedir.

RSI ne demektir nasıl hesaplanır ? RSI fiyatların yükseliş ve düşüşleri arasındaki farkın gücünü baz alarak hesaplanmaktadır. Grafik üzerinde RSI çizgisini gördüğünüzde nasıl hesaplandığını merak ediyorsanız formülü aşağıda yer almaktadır. Formülde yer alan Y:yüksek D:düşük anlamına gelmektedir.

100- (100/(1+Y/D)

RSI nasıl yorumlanır ? RSI indikatörü hisse senetleri, kripto paralarda, emtialarda ve paritelerde sıklıkla kullanılmaktadır. 0-100 arasında olan RSI değeri 30 altında aşırı satılmış, 70 üzerinde ise aşırı alınmış olarak değerlendirilir. 50 çizgisini Tradingview üzerinde çizip RSI üzerine çıktığında al, altına indiğinde sat olarak kullananlarda çoğunluktadır. RSI indikatörünün piyasada birçok kullanım yöntemi olsa da profesyonel olarak işlem yapan birçok trader RSI indikatörünü fiyat uyumsuzluklarını görmek için kullanmaktadır.

RSI İndikatörü Nasıl Kullanılır ?

RSI 14 ne demek ? RSI indikatörü standart olarak 14 periyot diliminde kullanılır. RSI 14 incelenen sembolün 14 barlık fiyat incelemesini yaparak önümüze bir çizgi ortaya koymaktadır. Görmüş olduğunuz çizgi fiyatların kendinden önceki 14 bar önceki ilişkisini göstermektedir. Momentum indikatörleri arasında sıklıkla kullanılan RSI indikatörü fiyat analizi yapma konusunda oldukça iyi bir indikatördür.

RSI Stratejileri

1.RSI 50 üzeri ve aşağısı ile al-sat yapmak

RSI nasıl kullanılır ? RSI ile ilgili yukarıda bahsetmiş olduğum stratejilerden ilki 50+ ve 50- ile işlem yaparak trade yapabilirsiniz. Yapacağınız tradelerde periyodu ne kadar uzun yaparsanız o kadar az işlem açacağınızı unutmayın. Aşağıda fotoğrafta gördüğünüz gibi kırmızı trend RSI 50 çizgisini ifade etmektedir. 50 üzerine her çıktığında al sinyali üretmiş ve oldukça iyi karlar bırakmıştır. Sizlerde RSI çizgisinin 50 üzerine çıktığında al-sat yaparak trade becerinizi geliştirebilirsiniz.

2.RSI 30-70 arası al-sat yapmak

RSI 14 ile işlem yapma çeşitlerinden birisi de RSI puanı olarak 30-70 arası kullanılmasıdır. RSI 30 altına indiğinde fiyatların aşırı düştüğünü ya da aşırı satıldığını, RSI 70 üzerine çıktığında ise fiyatların çok şiştiğini ya da aşırı alındığını düşünerek al-sat stratejisi üretebilirsiniz. Tradingview üzerinde RSI indikatörünü uyguladığınızda otomatik olarak 30 aşırı satım, 70 ise aşırı alım bölgesi olarak görünecektir.

3.RSI uyumsuzluk tespit etme

Benimde en çok uygulamış olduğum stratejilerden birisi olan RSI 14 periyodu ile fiyat arasındaki uyumsuzluğu tespit ederek trade yapmaktır. RSI indikatörü ile uyumsuzluk nasıl tespit edilir sorusuna cevap vermeden önce uyumsuzluğun tam olarak ne anlama geldiğini özet olarak geçmek istiyorum.

Uyumsuzluk nedir nasıl yorumlanır ? İndikatörler ile fiyatlar arasında oluşan ters hareketler uyumsuzluk olarak nitelendirilir. Örnek vermek gerekirse fiyatlar düşerken RSI indikatörünün sürekli yükselmesi ve yeni yüksek dipler yapması bir fiyat uyumsuzluğu olabileceğinin göstergesidir. Türüne göre pozitif ve negatif uyumsuzluk vardır. Pozitif uyumsuzluklar fiyat yükselişi, negatif uyumsuzluk ise fiyatların düşebileceği yönünde yorumlanmaktadır.

RSI indikatörü ile uyumsuzluk tespit ederken fiyat ve RSI çizgisi arasında uyuma özenle bakılmalıdır. Fiyatlar yükseliyorken RSI indikatörünün bunu teyit etmesi gerekir. Aşağıdaki fotoğrafta fiyat diplerinde oluşan yeni dipler RSI indikatörü ile teyit edilmemiş RSI indikatörü daha yüksek bir dip yapmıştır. Ardından yaklaşık olarak %10 luk bir yükseliş yaşanmıştır. Fotoğrafta görmüş olduğunuz pozitif uyumsuzluktur. Negatif uyumsuzluk ise tam tersi olarak yükselen fiyat sonrasında RSI indikatörünün bunu teyit etmeyerek düşmesi olarak görülmektedir.

4.RSI ile hareketli ortalama stratejisi

RSI indikatörü içerisine hareketli ortalama ekleyerek alım-satım stratejileri oluşturabilirsiniz. Tradingview üzerinde RSI 14 periyodu üzerine MA8 hareketli ortalama ekleyerek trade becerinizi geliştirebilirsiniz. Dileyenler daha hassas alım-satım stratejisi oluşturmak isterse MA5 kullanabilir fakat bu sefer daha fazla al-sat sinyali üretecektir.

Fotoğrafta gördüğünüz gibi RSI 14 çizgisi MA8 i aşağıdan yukarı kestiğinde al, yukarıdan aşağıya kestiğinde sat sinyali üretmektedir.

Yazımız içerisinde RSI nedir nasıl kullanılır, en popüler RSI stratejilerine yer verdik. İndikatörlerin sadece fiyat analizi yaptığını unutmayın. İndikatörler her şey değildir. En iyi indikatörden ziyade stratejinize en uygun indikatörü seçerek yolunuza devam edin.

Borsada yatırım yapmak için hisse senedi taramasını nasıl yapıyorsunuz ? Teknik analizde en çok kullanılan tekniklerden birisi olan hareketli ortalama yöntemi ile hiç trade yaptınız mı ? Kripto paralarda, borsalarda ya da emtia grubunda en çok kullanılan yöntemlerden birisi olan hareketli ortalamalar ile yapacağınız trade i hiç küçümsemeyin. Birçok profesyonelin etkin bir şekilde kullandığı hareketli ortalamalar teknik analizin neredeyse temel indikatörlerinden birisi diyebilirim. Sosyal medya mecralarında sarı, kırmızı, yeşil, mavi gibi renklerde çizgiler görmüşsünüzdür. Bu renklerin her biri hareketli ortalamaları ifade etmektedir. Bu yazımızda hareketli yöntemi nedir , hareketli ortalamalar nasıl kullanılır ve en çok kullanılan hareketli ortalama stratejileri gibi konuları işliyor olacağız.

Hareketli ortalamalar ile al sat yapmak isteyen yatırımcıların her şeyden önce indikatörün nasıl çalıştığını anlaması ve yorumlayabilmesi gerektiğini düşünüyorum. İngilizcede moving average denilen indikatör en basit mantığıyla senedin seçilen periyottaki kapanış fiyatlarının toplamının gün sayısına bölünmesiyle bulunur. Hareketli ortalamaların kullanım yapısına göre piyasada birçok çeşidi olsa da en çok aşağıdakiler kullanılmaktadır.

• Basit hareketli ortalamalar (SMA)
• Üssel hareketli ortalamalar (EMA)
• Ağırlıklı hareketli ortalamalar (WMA)

Hareketli Ortalama Yöntemi Nasıl Kullanılır ?

Borsada hareketli ortalamalar nasıl kullanılır ? Hareketli ortalamaların en temel kullanım mantığı büyük trendleri yakalamaktır. Yataya piyasalarda birçok indikatörün çuvalladığı gibi hareketli ortalamalarda fazla işlem yaptırarak aracı kuruma çalışmanıza sebep olur. Piyasada sadece hareketli ortalama tekniği kullanarak oldukça güzel karlar yakalayanlar olduğu gibi onlarca indikatör kullanıp da sermayesini eritenlerde bulunmaktadır. Benim bütün yazılarımda bahsettiğim gibi teknik analiz ne kadar sade yapılırsa kazanç oranının o kadar artacağını düşünenlerdenim. Piyasada işlem yaparken hareketli ortalamaların yanında işlem hacmini gösteren indikatörleri de kullanırsanız başarı oranınızı arttırmanız muhtemel olacaktır.

Hareketli ortalama stratejilerine başlamadan önce hareketli ortalamalar nasıl hesaplanır sorusuna cevap verelim.

Basit hareketli ortalama nasıl hesaplanır ? Basit hareketli ortalamalar seçilen periyottaki kapanış fiyatlarının toplamının seçilen periyoda bölünmesiyle bulunmaktadır. Örnek vermek gerekirse X hisse senedinin günlükte MA5 formülü şöyle hesaplanacaktır.

(P1+P2+P3+P4+P5) / 5 = MA5

Ağırlıklı hareketli ortalama nasıl hesaplanır ? Ağırlıklı hareketli ortalamalar belirli bir periyottaki son periyotlara daha fazla ağırlık vererek hesaplanan hareketli ortalama yöntemidir. Basit hareketli ortalamalar gibi birçok piyasada kullanılmaktadır. X hisse senedinin WMA5 günlükteki formülü aşağıdaki gibi olacaktır.

(3P1+2P2 +P3) / (3+2+1) = WMA5

Üssel hareketli ortalama nedir nasıl hesaplanır ? Üssel hareketli ortalamalar tarafımca da en çok kullanılan hareketli ortalamalar türüdür. Fiyatların ağırlıklı hareketli ortalamalar gibi belirli bir zaman diliminden ziyade tüm periyot anında yaşanan değişimleri dikkate alarak hesaplanmaktadır. Piyasanın düzeltme yapacağı zamanlarda oldukça yanlış sinyaller üretebileceğinden kullanırken dikkatli olmakta fayda vardır.

En İyi Sonuç Veren Hareketli Ortalama Yöntemleri

Hareketli ortalama stratejisi oluşturmaya çalışırken sizlere tavsiyem kullanabildiğiniz kadar uzun periyotları seçmeye özen gösterin. Periyotlar kısaldıkça hareketli ortalamaların yanlış sinyal üretme olasılığı bir o kadar çok olacaktır. Örnek veriyorum saatlik periyotta analiz yaparken bir gün içerisinde 2 sinyal üretiyorken 15 dakikalık bir periyotta teknik analiz yaparken hareketli ortalamalar gün içerisinde 7-8 farklı al-sat sinyali üretebilir. Bu söylediklerim kısa/orta vade için geçerlidir.

Günlük periyotta analiz yaparken;

EMA5 EMA21 stratejisi

Aşağıdaki X hisse senedi ait günlük grafik yer almaktadır. Grafik üzerinde fibonacci geri çekilme seviyeleri, hacim indikatörü, trend çizgileri ve hareketli ortalamalar bulunmaktadır. Günlük periyotta incelemiş olduğum hareketli ortalamalar grafik üzerinde ema5(beyaz) ve ema21(kırmızı) dir. Beyaz çizginin kırmızı çizgiyi yukarı kesmesiyle al, aşağı kesmesiyle sat sinyali oluşmuştur.

Fotoğrafta gördüğünüz gibi günlük periyotta teknik analiz yaparken üssel hareketli ortalamalar kullanarak sinyalleri olabildiği kadar minimum sayıya düşürdüm. Herhangi bir grafik üzerinde 15 dakikalık ve günlük kıyaslamasını kendiniz yapın ve aradaki farkı gözlerinizle görün. Sizlerde benim gibi teknik analiz yaparken hareketli ortalamaları trend çizgileri ve fibonacci göstergeleri gibi farklı analiz araçlarıyla destekleyin.

MA 44 MA89 stratejisi

Yurtdışındaki kaynakları incelerken karşılaşmış olduğum hareketli ortalamalardan birisi olan ma44(yeşil) ve ma89(mor) borsa istanbul endeksinde birçok hisse senedinde oldukça güzel tepkiler vermekte. Fotoğrafta gördüğünüz gibi ma44 ve ma89 güzel bir destek direnç olarak çalışmış ma44 üzerinde kaldığı her süre zarfında iyi bir tepki almıştır.

ma44 ve ma89 stratejisi ema5 ve ema21 stratejisine göre grafik üzerinde gördüğünüz gibi daha muhafazakar diyebiliriz. Tradingview platformu üzerinde herhangi bir grafik açarak üzerine ma44 ve ma89 ekleyerek nasıl destek/direnç olarak çalıştığını görebilirsiniz.

EMA21 EMA50 stratejisi

Silver cross nedir ? 21 günlük hareketli ortalamanın 50 günlük hareketli ortalamayı yukarı yönlü kesmesiyle gelen alım sinyalidir. Piyasalarda en çok kullanılan hareketli ortalama stratejileri arasında yer alsa da trende geç girmesinden dolayı çok kullandığım stratejiler arasında yer almamaktadır. Büyük trendleri yakalamak için oldukça güzel sonuçlar veren stratejinin adı silver cross olarak bilinmektedir.

Yukarıdaki fotoğrafta XU100 endeksinin o büyük rallisini görmektesiniz. Fotoğrafta ema21 ema50 yi yukarı doğru kesmiş ve al sinyali vermiştir. Ardından ufak bir silkeleme hareketi olsa da satış vermeyerek pozisyonu korumaya başararak o büyük ralliyi başlatmıştır.

EMA50 EMA200 stratejisi

Golden cross nedir nasıl kullanılır ? Piyasalarda bütün traderların aradığı bir diğer sinyalde namı değer golden cross kesişimidir. Ema 21 / ema50 stratejisi gibi geç sinyal vermelerinden dolayı pek kullanmayı tercih etmediğim fakat kullanmayı göz ardı etmediğim hareketli ortalamalardan birisidir. Ema50 nin ema200 ü yukarı kesmesiyle al sinyali, aşağı kesmesi ile sat sinyali oluşturur. Sat sinyali piyasada hiç karşılaşmak istemeyeceğiniz death cross kesişimidir 🙂

Fotoğrafta gördüğünüz gibi 13 ocak 2017 tarihinde XU100 endeksinde ema50 ema200 ü yukarı keserek al sinyali üretmiş ve o büyük uzun soluklu trendi bizlere yakalatmıştır. VİOP’ta açacağımız long pozisyonu ile ciddi karlar elde edebilirmişiz 🙂

Hareketli ortalama yöntemi ile trade yapmak isteyenler için benimde kullanmış olduğum tüm stratejilere yazımızda yer vermiş olduk. Trade yaparken hareketli ortalamaların yanında mutlaka hacim, trend ve Fibonacci göstergelerini kullanın. Piyasadaki birçok indikatörün hammaddesi olarak kullanılan hareketli ortalamalar RSI, MACD ve DMI gibi indikatörler içerisinde temel yapı taşı olarak kullanılmaktadır. Bu nedenle hareketli ortalamayı özellikle farklı nitelikteki bir işlem hacmi göstergesi ile kullanmak stratejinize +1 puan ekleyecektir. Grafikler üzerinde sadece hisse senetleri üzerinde incelemeler yapsak da kullanmış olduğumuz hareketli ortalamaları kripto paralarda ve emtialarda kullanarak iyi sonuçlar alabilirsiniz. Ve son olarak da en iyi sonuç veren hareketli ortalamalar diye bir şey olmadığını bilmenizi istiyorum. En iyi sonuçlar seçeceğiniz sembole göre değişkenlik gösterecektir.

Borsalar milyonlarca kişinin gün içerisinde işlem yaptığı sermaye piyasalarıdır. Borsada herkes kazanmak ister fakat sadece belirli bir strateji doğrultusunda ilerleyenler istikrarlı bir şekilde kazanır. Borsada kazanmak isteyenler için arama motorlarında binlerce hazır strateji bulabilirsiniz. Bu stratejilerin çoğu işe yaramaz olanlardır. Kimse işe yarayan ve kazandıran stratejisini paylaşmak istemez. Bu nedenledir ki sitemizin kuruluş amaçlarından birisi de sermaye piyasalarında işlem yapmak isteyen borsa yatırımcılarına temel ve ileri düzeyde bilgi aktarımı yapabilmektir. Borsada trend nedir ve trend çizgileri ne anlama gelir ? Hisse senetleri, kripto paralar, para piyasaları ya da emtia borsalarında işlem yaparken bilmeniz gereken en temel konulardan birisi borsada trend ve yön analizidir.

Hayatta gördüğümüz birçok şey tesadüf değildir ve belirli bir düzen içerisindedir. Finans piyasaları da hayatın doğal düzeni gibi belirli bir akış içerisinde hareket ederek fiyat değişimi yaşar. Borsada trend analizi nedir konusuna başlamadan önce trendin kelime anlamının eğilim olduğunu unutmayalım. Fiyatlar borsalarda belirli bir eğilim doğrultusunda hareket ederler. Nasıl mı ? Etrafınızdaki arkadaşlarınızdan borsada düşen trend ya da yükselen trend gibi cümleleri duymuşsunuzdur. “X hissesi günlerdir düşüyor abi, o hisseye girilmez” derler. Bu cümlenin açıklaması x hissesinin düşen trendde olduğudur. “Y hissesi kaç gündür fiyatı artıyor” gibi cümlelerde ise Y hissesinin yükselen trendde olduğunu düşünebilirsiniz. (Bu söylediklerimin kesin olması için grafik analizlerinin yapılması gerektiğini unutmayalım.)

Borsalarda işlem yaparken kazanmanın en net yollarından birisi trend takibi yapmaktır. Eğer day trade ya da swing trade yapmıyorsanız büyük trendleri takip etmek hem psikolojinizi rahatlatacak hem de risksiz yatırım yapmanızı sağlayacaktır. Borsada trend takibi yapmanın bir diğer avantajı da sürekli işlem yapmanızı engelleyerek aracı kuruma daha az komisyon ödemenizi sağlar.

Trend Çizgileri Ne Demektir ?

Hayatın olağan bir döngü içerisinde ilerlediğinden bahsetmiştik. Bunu en basit yoluyla anlamak isterseniz sonbahar mevsiminden sonra havaların soğuma trendine (eğilimine) girmesi de hayatımız içerisinde gerçekleşen bir trend değişimidir. Ve bu trend belirli zaman periyotlarında döngüsel olarak devamlı gerçekleşir. Her yıl belirli tarihlerde kış mevsimi başlar ve belirli bir zaman sonra yerini ilkbahar mevsimine bırakır. Bu örneği vermemin sebebi borsalarda tıpkı hayatımızdaki gibi fiyatlar belirli periyotlarda döngüsel olarak tekrar edilir ve belirli trend çizgileri içerisinde hareket ederler.

Trend Çizgisi Nedir ?

Borsada işlem yaparken hangi sembolü inceliyorsak belirli bir trend oluşturmaya çalışarak fiyat analizi yapmaya çalışırız. Bu sayede fiyatların belirli bir zaman içerisinde tekrar aynı yerlere geleceğini öngörürüz. Örneğin aşağıda X sembolüne (hisse yada kripto para) dair günlük grafik görüntüsü bulunmaktadır.

X sembolünde fiyatlar 1,67 TL den başlayarak bir yükseliş trendine girmeye başladığını görmektesiniz. Çizmiş olduğumuz altlı üstlü kırmızı çizgiler birer trend çizgisidir. Bu sembolde fark ettiyseniz fiyatlar trend çizgileri içerisinde oldukça güzel bir şekilde yükseliş ve düşüş gerçekleştirmektedir. 1,67 TL den başlayan yükseliş trendi 4 defa alt trend çizgisine dokunarak güçlü bir trend desteği durumuna geçmiştir. Trend çizgileri ne anlam ifade eder, trend çizgileri ne demektir ? Burada görmüş olduğumuz alt trend 2 den fazla fiyatlar desteğe dokunarak bizlere burada bu desteğin kırılmasının güç olduğunu ve fiyatlar alt desteğe dokununca yükseliş eğilimine gireceğini söylerler.

Grafikte alt trendin dışında bir tanede üst trend bulunmaktadır. Fiyatlar 4 defa da üst trendi test etmiştir. Fark ettiyseniz her üst trende dokunduktan sonra fiyatlarda bir düşüş gözlenmiş ve satıcılar piyasaya girmiştir. Buradan da anlayacağınız üzere üst trend güçlü bir direnç haline gelmiştir.

Trend nedir, trend nasıl kullanılır öğrenmiş olduk. Burada bilmeniz gereken en önemli nokta kripto para, hisse senetleri, para piyasaları ya da emtia borsalarında fiyatlar görmüş olduğunuz gibi belirli bir düzen içerisinde hareket etme isteği içerisinde bulunduğudur. Birçok profesyonel teknik analiz yaparken trend çizgileri çizerek fiyat tahmininde bulunmaya çalışarak işlem yapar. Trend çizgileri ve trend dönüşümlerini önceden görebilmek piyasalarda sizlere önemli derecede kâr sağlayacak ve pozisyona birçok kişiden daha erken girmenize ya da pozisyondan çıkmanıza yarayacaktır.

Başlık ne kadar çekici dimi. Borsada yatırımcı psikolojisi nasıl olmalı ? Yanlış anlamayın yazı içerisinde kimseye reçete dağıtmıyorum 🙂 Aslında reçete dağıtmaya kalksak bizim borsamız buna gayet uygun. Nasıl mı ? Binlerce lirasını bacanağından gelen tüyo ile bir tek hisseye girip parasını batıran kişi bu yazı için reçetelik olabilir. Whatsapp ya da Telegram gruplarından aldığı hisse senedi önerisiyle zengin olacağını düşünen sevgili genç kardeşimde bu yazı için güzel bir reçete örneği olabilir. Neyse biz işin mizah kısmını geride bırakıp asıl olan yatırımcı psikolojisine odaklanalım. Borsalar kazanan ve kaybedenin olduğu yüksek riskli, milyonlarca kişinin ekrandan gözünü ayıramadığı sermaye piyasalarıdır. Haliyle sermaye piyasalarında yatırımcı olan kişilerde borsa yatırımcısı olarak nitelendirilmektedir. Peki borsada yatırımcı psikolojisi ne demek, yatırımcı psikolojisi neden bu kadar önemli ? Borsada yatırım yaparken psikolojisini sağlam tutan kişilerin gerçekten iyi getiriler elde ettiğini biliyor musunuz ?

Yaklaşık 8-9 yıldır borsalarda işlem yapan birisi olarak borsada yatırımcı psikolojisi benim için en önemli konuların başında gelmektedir. Neden mi ? Bugüne kadar yapmış olduğunuz bütün işlemleri düşünmenizi istiyorum. Kaçında başarılı/başarısız oldunuz ? Elde ettiğiniz karlı işlemler karsız işlemlerin üzerinde mi ? Borsada para kaybeden birçok kişinin zararla bir hisse senedinden çıkıp başka bir hisse senedine geçtiğine birçok kez şahit oldum. Peki sizce sonuç ne ? Yüksek ihtimalle zararla pozisyon kapatmanın vermiş olduğu huzursuzluk ve sinirle yanlış girmemesi gereken bir hisse senedine girip orada da para kaybetmesi durumu. Evet benim en çok karşılaştığım senaryo bu oluyor. Zararla kapatılan bir pozisyon robot olmadığınız için beraberinde yanlış yeni bir pozisyona girme eğiliminizi arttırıyor.

Borsada Yatırımcı Psikolojisi

“XXX hisse senedi %4 oldu tavana gidiyor, dur buradan çıkıp xxx hisse senedine geçeyim” fikri borsada en çok görmüş olduğum yanlışlardan bir ikincisi. Kapattığınız pozisyon hele ki zararda ise yeni almış olduğunuz XXX hisse senedi %4 pozitifken siz aldığınızda düşmeye başladığında muhtemelen karalara bağlıyorsunuz 🙂 İşte yatırımcı psikolojisinin önemini burada anlamalısınız. Borsada işlem yapan hisse senedi yatırımcısı sürekli pozisyon açma güdüsü ile muhtemelen elindeki parayı tabiri caizse heba etmektedir. Neden sürekli işlem açmak zorunda hissediyoruz ? Sürekli kazanma güdüsü farkındaysanız sağlıklı işlemler açmanıza engel olmaktadır. Haliyle bu durum ilerleyen zamanlarda hem psikolojik olarak sizi yorabilir hem de elinizdeki sermayenin azalmasına sebep olabilir.

Borsada kazanmanın psikolojisi olur mu ? Evet olur. Etrafımda yıllardır işlem yapan profesyonel kişilerden de gördüğüm kadarıyla da borsada yatırımcı psikolojisini daima iyi tutmak zorundadır. Aksi taktirde yukarıda örnek verdiğim durumlarla karşılaşması hiçte zor değil. Yazıya başlarken sizlere reçete vermeyeceğim demiştim fakat borsada kazanmanın psikolojisi üzerine ufak anekdotlar paylaşmak istiyorum.

Borsada kazanmanın psikolojisi:

• Kendinizi sürekli işlem açmak zorunda hissetmeyin.
• Herkesin söylediği klasik sözü uygulamaya (piyasa ile zıtlaşmayın) çalışın.
• Kendinizi iyi tanıyın ve yatırım yapacağınız hisse senedinin vadesini mutlaka önceden belirleyin.
• Borsalar hafta içi 5 gün çalışır siz haftanın 7 günü borsayı düşünmeyin, hafta sonlarında borsayı unutun.
• Eğer dakikalık ya da saatlik işlem açmıyorsanız sürekli x hissesinden y hissesine geçmeyin.
• Kendinizi psikolojik olarak iyi hissetmediğiniz zamanlarda kesinlikle işlem açmayın.
• Zamanı gelince hisse senediyle ayrılmasını bilin, senetle sevgili olmayın 🙂
• Mutlaka hesaptan kâr çekimi yapın ve çektiğiniz kâr ile bir şeyler alıp somutlaştırın. Bu durum kendinize olan güveninizi arttıracak ve işlem yaparken daha başarılı olmanızda etkili olacaktır.

Borsada yatırımcı psikolojisi üzerine yazılan yüzlerce makale bulabilirsiniz. Birçoğunun söylediği şeyler yukarıda listelendirdiğim öneriler üzerinde durmaktadır.

Her şey bu yazılanlar kadar kolay mı ? Oldu o zaman bu yazıyı okuyan ve uygulayan herkes para kazanacak doğru mu ?Hayır değil. Sizlere burada reçete vermediğimi yazının ilk başlarında söylemiştim. Bana göre borsada başarılı bir yatırımcı olmak her şeyden önce sağlıklı bir psikolojik durumla gerçekleşir. Sağlam psikolojinin yanında mutlaka ki analiz yöntemlerine ve belirli bir seviyede bilgi birikimine ihtiyacınız olacaktır. Yatırımcı psikolojisi ve beynin zaaflarını yenmek hiçbir zaman kolay olmamıştır ve olmayacaktır. İnsan yaradılışı itibariyle duygusal düşünebilen bir varlık olması sebebiyle hırslarına ve arzularına yenik düştüğünden bu zararlı davranış türü son yıllarda bizlere davranışsal finansın günümüzde etkileri ve yatırım yaparken psikolojik faktörlerin önemi gibi konuları hayatımıza katmıştır.

1929 yılında ABD. de yaşanan Kara Cuma olayı yatırımcı psikolojisi konusunda oldukça güzel bir örnektir. Piyasalarda 4 gün üst üste gerçekleşen tarihi zirveler sonrasında cuma günü yaşanan %48 lik değer düşüşü ile tüm yatırımcılar üzerinde yıllardan beri “kara cuma” korkusu olarak adlandırılan buhran dönemi akıllara kazınmıştır. Bu inanışa göre yükselen boğa piyasalarında cuma günlerinin yatırımcılar nezdinde negatif bir algı bıraktığı gözlemlenmiştir.

Yapacağınız yatırımlarda hırslarınıza yenilmediğiniz ve belirli bir strateji oluşturduğunuz anda kazanmaya başladığınızı göreceksiniz. Bu konuda ünlü yatırımcı olan Warren Buffet “beni birebir örnek alırsanız başarısız olursunuz. Beni örnek alın fakat benden aldıklarınızı kendi stratejinizle harmanlayın başarı böyle gelir” demiştir.

Duyguların, sistemlere ve stratejilere yenik düştüğü piyasalarda para kazanmanın çok zor olduğunu unutmayın. Borsada yatırımcı psikolojisi üzerine samimi bir dil ile sizlere bildiklerimi aktarmaya çalıştım. İçerik hakkındaki görüşlerinizi yorumlar kısmına bırakabilirsiniz.